ملی – مذهبی- مراسم بزرگداشت زنده یاد اعظم طالقانی روز شنبه ۱۵ دسامبر در دانشگاه جرج واشنگتن شهر واشنگتن با حضور مهندس کاظم اقتصاد فرزند ایشان و سخنرانی تعدادی از فعالان سیاسی، زنان وحقوق بشر از جمله مهرانگیز کار، پروین کهزادی،محمد برقعی و علی اکبر موسوی (خوئینی) برگزار شد.
در این مراسم که با تلاوت آیاتی از کلام الله قرآن مجید وادای احترام به قربانیان حوادث آبانماه آغاز شد کلیپی از زندگی ایشان و پیام های ویدیویی مرضیه مرتاضی لنگرودی، علیرضا رجایی، صدیقه وسمقی ولطف ا…میثمی از ایران پخش شد.
خانم سپیده جدیری شاعر، فعال حوزه زنان ومجری برنامه با خواندن شعری از فروغ فرخزاد گفت
زنده یاد اعظم طالقانی ازنظرم وخیلی از فعالین جنبش زنان بانگ هستی خود وزنان ایرانی بود.
همونطوریکه داخل ایران هم فعالان مختلف جنبش زنان از سکولار گرفته تا مذهبی جذب ایشان شدن در دفتر ایشان جلسات را برگزار میکردند اینجا هم می بینیم که شخصیت ها هم مذهبی هم غیرمذهبی به احترام ایشان جمع شده اند به همین دلیل آن را به فال نیک می گیرم.
خانم مرضیه مرتاضی لنگرودی در پیام ویدیویی خود برای این بزرگداشت گفت: «اعظم طالقانی همواره به دنبال تغییر وضعیت اطراف خود بود. فعالیت های او به عنوان یک مبارز در دوران پیش از انقلابِ، فعالیت او به عنوان مدیر مدرسه دخترانه، فعالیت او به عنوان نماینده مجلس در مجلس اول شورای اسلامی، حضور او در کنار خانواده های زندانیان سیاسی، نامه نگاری های او با مقامات برای آزادی زندانیان سیاسی، فعالیت او در جمعیت زنان انقلاب اسلامی در راستای توانمند سازی زنان دردمند و کارآفرینی برای زنان همگی نشان دهنده تلاش او برای تغییر و بهبود وضعیت اطرافیان و جامعه خود نشان می دهد.»
سپس دکتر محمد برقعی، استاد دانشگاه و فعال ملی-مذهبی با اشاره به فعالیت های خانم طالقانی در طول زندگیشان به مبارزه زنان در ایران و به خصوص تلاششان برای کسب مقام ریاست جمهوری پرداخت و گفت: «انقلاب اسلامی فرصتی برای تغییرات باورهای بنیادی جامعه بود. این مسئله به خصوص در زمینه زنان مطرح بود. خانم طالقانی معتقد بود تغییر بحثی فرهنگی است و نه صرفا قانونی. به این دلیل ایشان بیشتر از سیاست به فرهنگ می پرداخت. خانم طالقانی با بحث انحصار رجال برای کاندیداتوری ریاست جمهوری در قانون بسیار مخالفت کرد و تلاش کرد که در بحث نظری با توجه به پشتوانه قرآنی و دینی خود این مسئله را تبین کند و نگاه جامعه را به این موضوع تغییر داد و در عین حال بارها با کاندیداتوری خود در عمل با این مسئله مخالفت کرد.»
پس ازآن خانم پروین کهزادی روزنامه نگار و فعال ملی-مذهبی به زندگی چند وجهی خانم طالقانی پرداخت و گفت: «در این تصویر چندوجهی زنی می بینیم که به کشته شدن زهرا کاظمی در زندان اوین با حضور در مقابل زندان اوین اعتراض می کند. در این تصویر مادری می بینیم که لحظه لحظه با فرزند بیمار خود همراهی می کند. در این تصویر مدیرمسئولی را می بینیم که خود را وقف آگاهی جامعه کرده است، در این تصویر زنی را می بینیم که هر بار سخت تر و دشوارتر با حضور در وزارت کشور خود را کاندیدای ریاست جمهوری می کرد تا بی معنا بودن قانون ریاست جمهوری را نشان دهد. در این تصویر فعالی را می بینیم که مدام با مراجع تقلید دیدار می کند تا با آگاهی بخشی حضور زنان را در فعالیت های اجتماعی و سیاسی هموار تر کند. در این تصویر دبیرکل جامعه زنان را می بینیم که بدون هیچ چشم داشتی دفتر خود را در اختیار گروههای بی پناه قرار می داد. در این تصویر دختری را می بینیم که به حبس ابد محکوم شده تا پدرش را تحت فشار قرار دهند.»
پروین کهزادی همچنین به رنجهایی که خانم طالقانی در زندگی تحمل کردند اشاره کرد و گفت: «باور و اعتقاد ایشان موجب می شد که زیر بار این رنج ها و سختی ها نشکنند و بتوانند هر شکستی را مقدمه یک پیروزی و هر رنجی را مقدمه یک امید بداند. ما بارها ایشان را به اهواز دعوت کردیم و برخلاف دیگر سخنرانان و روشنفکران وقتی او در دو بار آخری که برای سخنرانی به شهر ما آمدند و در مسجد و حسینیه سخنرانی کردن ساکنین این منطقه از اقشار مختلف مشتاقانه می آمدند و سالن پر از مخاطبینی از جنس مردم عادی بود. از قول ایشان نقل شده که گقته اند که روزی در این ایران زنان رئیس جمهور خواهند شد، و من به آن روز باور دارم.»
دکتر علیرضا رجایی، فعال ملی مذهبی، هم در پیامی ویدئویی به خستگی ناپذیری خانم طالقانی اشاره کرد و گفت: «این باعث شگفتی بود که خانم طالقانی حتی در سالهایی که با بیماری دست و پنجه نرم می کرد هرگز خستگی بر او غلبه نمی کرد و با همه مشکلاتی که در زندگی داشت هیچگاه هیچ صحنه سیاسی و فرهنگی را ترک نکرد و از کسانی که دچار گرفتاری بودند حمایت می کرد. او بر خوان نعمت مجاهد نستوه و خستگی ناپذیر آیت الله طالقانی روزی گرفته بود. آیت الله طالقانی از ستون های اصلی بازگشت به قرآن به عنوان یک پروژه بود و خود مصداق بارز کلمه مخلص به معنای رهایی بخش بود و این خصلت را به فرزندانشان هم منتقل کرده بود. خانم طالقانی واقعا درگیر مسئله امر به معروف و نهی از منکر به معنای دقیق کلمه بود و همانند آیت الله منتظری فعالیت سیاسی را نیز در همین راستا می دیدند. به عنوان کسانی که به نحله نواندیشی دینی تعلق داریم به حق باید نام و خاطره خانم طالقانی را گرامی بداریم چرا که ایشان به عنوان یک زن مسلمان پایبند به همه اصول قرآن و اخلاقی خود را در مقابل خدا و مردم مسئول می دانست.»
دکتر صدیقه وسمقی دین پژوه نیز در پیامی تصویری به این برنامه ابعاد شخصیتی خانم طالقانی پرداخت و گفت: «خانم طالقانی از یک سو یک فعال سیاسی بود و با احساس دغدغه و مسئولیت نسبت به مردم و اوضاع کشور تلاش می کردند. ایشان با دلسوزی به دیدار خانواده های زندانیان و رنج دیدگان می رفت. علاوه بر این فعالیت سیاسی ایشان شخصیت فرهنگی داشتند و در فعالیت های خیریه نیز فعالیت می کرد. همچنین در حوزه نظری با تحجر دینی مبارزه می کرد و برای حقوق زنان فعالیت جدی می کردند.»
خانم وسمقی درباره فعالیت های مرحوم اعظم طالقانی گفت: «خانم طالقانی با تحجر دینی مبارزه می کرد و اهل تعقل و تفکر در حوزه اعتقادات بود و نمی گفت چون این باور از گذشتگان به ما رسیده باید آن را قبول کنیم. در حوزه سیاست هم ایشان یک منتقد بود و بسیاری از سیاست های حاکمان را مورد نقد قرار می داد. ایشان در حوزه رابطه دین و حکومت همواره اهل تفکر و تامل بود و در آخرین دیداری که مدتی پیش از درگذشت ایشان داشتیم خانم طالقانی در اثر سالهای زیاد فعالیت فکری و سیاسی به این نتیجه رسیده بود که دین باید از حکومت جدا باشد و این را اذعان می کرد و مخالف انحصار قانونگذاری برای فقها و امتیاز داشتن روحانیت در حوزه سیاسی بود.»
خانم مهرانگیز کار حقوقدان وفعال زنان وحقوق بشر سخنران دیگر این مراسم نیز به زندگی اعظم طالقانی پرداخت و گفت: «ما باید به تمامی ابعاد زندگی و شخصیت خانم طالقانی بپردازیم. خانم اعظم طالقانی در دوره اول مجلس شورای اسلامی نمایندگی مردم تهران را داشتند و ای کاش کسانی که درباره ایشان تحقیق می کنند فعالیت های ایشان در این دوره را بررسی کنند تا بدانیم مواضع ایشان در این دوره چه بوده است. اما آنچه من از ایشان دیدم و برای من بسیار مهم است این است که ایشان تابع یک اصل مهم دموکراسی یعنی مدارا بودند. ایشان با همه گروههای سیاسی از هر گونه تفکر و عقیده ای و با هرگونه مشی سیاسی نشست و برخواست داشتند. ایشان با احترام گروههایی که مثلا مذهبی نبودند یا نگاه متفاوت دینی داشتند می پذیرفتند. من شخصا مدیون محبت ایشان هستم چرا که وقتی من در زندان بودم ایشان به همراه دیگر تعدادی از زنان از جمله هاله سحابی و خانم مرتاضی و دیگران به دیدار دختر کوچک من رفت. این مسئله از این جهت قابل تقدیر است که به نظر من با شکستن این مرزهای و دسته بندی های عقیدتی و گروهی است که یک ملت می تواند آینده بهتری برای خود ترسیم کند. ما باید به دنبال یک محیط سیاسی متنوع و تکثرگرا برای کشورمان باشیم و تا وقتی این اصل را به رسمیت نشناسیم این امکان به وجود نمی آید که ایرانیان یک زندگی و حکومت بهتری داشته باشند. درود می فرستم به روح خانم اعظم طالقانی و امیدوارم روح ایشان در آرامش باشد.
مهندس لطف الله میثمی هم در پیامی ویدئویی به آرامش درونی خانم طالقانی پرداخت و گفت: «هروقت در حضور ایشان بودیم آرامشی داشتیم چرا که ایمان قلبی به ایشان آرامشی عطا می کرد. اولین دیدار من با ایشان مربوط بود به سال ۴۱ که پس از زلزله بویین زهرا نهضت آزادی اقدام به خانه سازی دراین شهر کرده بود و ایشان همراه پدرشان به این شهر آمده بودند و من هم که دانشجویی بودم برای اولین بار با ایشان آشنا شدم. خاطرم هست که سال ۵۷ وقتی از زندان آزاد شده بودیم به منزل ما آمدند و بحثی در مورد شناخت مجاهدین با هم داشتیم و این که در آن شرایط پیش از انقلاب چه رویکردی را در پیش بگیریم. بعد از انقلاب هم با هم فعالیت های مطبوعاتی و فرهنگی مشترک داشتیم. آخرین خاطره من با ایشان مربوط به زمستان سال ۹۷ بود که در منزل آقای بسته نگار بودیم و ایشان از ما نظر خواستند در مورد تشکیل حزب. من به ایشان گفتم شما هم مریض هستید و فرزند شما هم نیاز به مراقبت دارد و کار حزبی هم وقت گیر است و هم استرس زیادی به شما وارد می کند و ممکن است سلامتی شما دچار مشکل شود. مولانا شعری دارد که می گوید «عقل گوید شش جهت حدست و بیرون راه نیست/ عشق گوید راه هست و رفته‌ام من بارها» و ایشان نمادی از این گرایش بودند که این مسیر را با عشق به مردم می پیمودند و همواره و در هر شرایطی به دنبال تشکل و تحزب بودند. امیدوارم که ما بتوانیم راه ایشان در این مسیر را ادامه دهیم. به خصوص در شرایط فعلی، تحزب و تشکل یکی از راهکارهای بنیادی جامعه ما برای حل کردن مشکلات است. باید هر جا که هستیم به تحزب و تشکل بپردازیم ولو برای کارهای ساده و صنفی. فراموش نکنیم که نظام ما با بحران های زیادی روبروست و جناح های درونی نظام حداکثر کاری که بتوانند بکنند این است که وحدت درونی را حفظ کنند و بحران های خود را حل کنند. آنچه در این میان مهم است این است که مردم از طریق تحزب و تشکل و خیریه به همدیگر یاری برسانند و این پیام خانم طالقانی بود که تا زنده بود در این راه بسیار تلاش کرد.»
دکتر علی اکبر موسوی (خوئینی) نماینده مجلس ششم وپژوهشگر دانشگاه هم در این برنامه به فعالیت های پرثمر خانم طالقانی پرداخت و با اشاره به کشتار صورت گرفته در آبانماه گفت: اگر خانم طالقانی میان ما بود قطعا در برابر این فاجعه هولناک سکوت نمی کرد که متاسفانه بسیاری از مراجع تقلید سکوت کردند و ازآنها انتظار بیشتری می رفت. امروز بجای برخورد با آمران وعاملان این خون ریزی ها نمک روی زخم خانواده های قربانیان پاشیده می شود وبا افرادی که اعتراض میکنند برخورد صورت میگیرد که آخرین نمونه آن بازداشت غیرقانونی همکارم دکتر کیانوش رادنماینده اهواز در مجلس ششم از امضای کنندگان نامه اعتراضی ۷۷ نفربود. وی ادامه داد:
« خانم طالقانی در ابعاد مختلفی فعال بودند و دوستان دیگر به بخش های مختلف اشاره کردند من به یک بخش دیگری از فعالیت های ایشان یعنی در عرصه بین المللی اشاره می کنم که کمتر از آن سخن رفته است. در سال ۸۴ اجلاس مربوط به حکمرانی اینترنت در کشور تونس برگزار شد و شخصا به دلیل حوزه تخصصی ام در این اجلاس شرکت کرده بودم و ایشان را در این کنفرانس دیدم و تعجب کردم. متوجه شدم که ایشان تیمی از متخصصین را در این حوزه جمع کرده اند و با حمایت از آنها تلاش کرده اند که موضوع اشتغال زایی زنان با استفاده از اینترنت را دنبال کنند. بعدا متوجه شدم که فعالیت های بین المللی ایشان به این یک مورد اکتفا نمی کرد و ایشان در کنفرانس های بین المللی دیگر مانند اجلاس جهانی زنان در پکن و… هم فعال بوده اند و در واقع تلاش می کردند که هرجا که ممکن بود تاثیر خود را بگذارند.خانم طالقانی کسی بودند که وقتی می دید دیگران ساکت هستند و نیاز به حرکتی هست خودشان راسا اقدام می کردند. مثلا در مورد مرگ زهرا کاظمی در زندان اوین ایشان منتظر دیگران نشدند و به تنهایی در مقابل زندان اوین تحصن کرد و صدای اعتراض خود را بلند کرد. یا در مورد مخالفت با تفسیر شورای نگهبان از قانون ریاست جمهوری و موضوع انحصار کاندیداتوری برای مردان، ایشان با همان همت و اراده ای که داشتند منتظر دیگران نمی شدند و به تنهایی با کاندیداتوری خود صدای اعتراض خود را به این کار بلند می کردند. این اقدام ایشان در مورد رجال سیاسی مهر باطلی بود بر تفسیری که شورای نگهبان از این قانون می کند. ایشان همچنین در زمینه رسیدگی به خانواده های زندانیان سیاسی و دیگر آسیب دیدگان از طیف های مختلف بسیار فعال بودند و وقتی خود در زندان بودم نیزایشان با وجود مشکلات جسمی که داشتند برای تولد دختر خردسالم به منزل ما آمده بودند. به نظرم خانم طالقانی یکی از مصداق های مهم این بیت مولانا هستند:
تو مگو همه به جنگند و ز صلح من چه آید
تو یکی نه‌ای هزاری تو چراغ خود برافروز»
مهندس کاظم اقتصاد فرزند مرحوم اعظم طالقانی نیز در این مراسم گفت:« من فرزند بیولوژیک اعظم خانم هستم ولی می دانم که ایشان مادر بسیاری دیگر نیز بودند و حتی مخفیانه سرپرستی دیگرانی را بر عهده داشتند که ما بعد از سالها متوجه شدیم. ایشان انسان پرتلاش و خستگی ناپذیری بودند و یک تنه کار یک لشکر را انجام می داد و ما حتی یک دهم آن کارها را نمی توانیم بکنیم ولی باید تلاش کنیم زندگی ایشان را مدل کار خود قرار دهیم. نشریه پیام هاجر که از سال ۵۹ منتشر شد لوگویی داشت که به این آیه قرآن مزین بود. « أَنِّی لَا أُضِیعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْکُمْ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ» به این معنی که خداوند عمل هیچ فردی از مرد یا زن را ضایع نمی کند. این آیه نشانه ای از اعتقاد ایشان به این موضوع مهم بود که در موضوع مسئولیت های اجتماعی تفاوتی بین زن و مرد نیست. شاهد بودم که ایشان بارها خدمت علما می رفتند و با آنها در مورد مسائل زنان احتجاج می کردند. ایشان آدم هایی را اطراف خود جمع کرد که اگرچه از نظر ظاهری سنخیتی با هم نداشتند ولی در واقع نمایندگی بخشی از جامعه ای ایران را داشتند. به عبارت دیگر دفتر ایشان نمونه ای از ایران بود. ایشان آنطور که شایسته و بایسته بود دین خود را به جامعه ایران ادا کرد. متاسفانه این سالهایی که ایران نبودم بسیاری از چیزها در مورد ایشان را از دست دادم. باید دعا کنیم که خداوند در این مصیبت ها به ما صبر دهد و این صبر را برای الگو گرفتن و درجا نزدن و پیشرفت کردن استفاده کنیم.»
عکس ها ازآقایان: مسعود آلافی وحسن صائمی
