مراسم دومین سالگرد درگذشت دبیرکل فقید نهضت آزادی ایران و وزیر خارجه دولت موقت با عنوان «سیاست خارجی و دکترین امنیت ملی» روز پنجشنبه هفتم شهریور 98 در کانون توحید تهران برگزار شد.
در این مراسم آذر منصوری و ابراهیم اصغرزاده سخنرانی کردند و همچنین ویدیوی سخنرانی یوسف یزدی و احسان شریعتی نیز برای حاضران پخش شد.
این در حالی است که به گزارش بی بی سی نهضت آزادی ایران در بیانیه‌ای اعلام کرد به دستور نهادهای امنیتی، اجازه سخنرانی به محمد توسلی، دبیرکل حزب محمد حسین بنی اسدی، غفار فرزدی و عماد بهاور، در مراسم سالگرد ابراهیم یزدی داده نشده است.
بر اساس این بیانیه فرمانداری تهران گفته است که هیچکدام از اعضای نهضت آزادی نباید بعنوان سخنران در مراسم حضور داشته باشند.
در این بیانیه آمده که “مطابق رویه‌های قانونی ” درخواست رسمی برای صدور مجوزهای قانونی مطرح شده و اسامی هفت تن برای سخنرانی مطرح شده است اما “در نهایت فرمانداری محترم تهران پنج روز قبل از برگزاری مراسم، ضمن تأیید تنها سه نفر از سخنرانان گرانقدر اعلامی، بنا به دستور نهادهای امنیتی، از ایراد سخنرانی توسط آقایان مهندس محمد توسلی، دکتر محمد حسین بنی اسدی، دکتر غفار فرزدی و مهندس عماد بهاور، به بهانۀ عضویتشان در این حزب دیرین ملی و اسلامی، ممانعت بعمل آورده است.”
به گزارش مستقل آنلاین از روابط عمومی نهضت آزادی ایران در این مراسم که شخصیت‌هایی نظیر محمدجواد مظفر، لطف اله میثمی، احمد زیدآبادی، قربان بهزادیان‌نژاد، محمدمهدی جعفری، فریده غیرت، محمد کیانوش‌راد، محمود عمرانی، ابوالفضل قدیانی، حسین رفیعی، فیاض زاهد، تقی شامخی، اعظم طالقانی، طاهره طالقانی، محمد محمدی اردهالی، محمدامین هادوی، فیروزه صابر، حامد سحابی، فاطمه فرهنگ‌خواه، الهه امیرانتظام، محسن آرمین، محمود دعایی، احمد منتظری، جواد امام، مرتضی الویری، فیض اله عرب سرخی، عبداله مومنی و … حضور داشتند خانم آذر منصوری و آقای دکتر ابراهیم اصغرزاده به ایراد سخنرانی پرداختند. همچنین اقای دکتر یوسف یزدی فرزند زنده یاد دکتر ابراهیم یزدی و آقای دکتر احسان شریعتی نیز به صورت ویدئویی سخنان خود را به سمع و نظر حاضرین رساندند.
سخنران اول مراسم یوسف یزدی فرزند دکتر ابراهیم یزدی بود که بدلیل عدم حضور در ایران سخنان خود را بصورت ویدئوی ضبط شده در اختیار ستاد برگزاری مراسم قرار داده بود.
وی با اشاره به گذشت دو سال از فقدان پدر مهربان و ایثارگر خود ضمن تشکر از همه دوستان و همراهانی که طی این مدت خانواده مرحوم ابراهیم یزدی را مورد محبت و لطف خود قرار داده‌اند عنوان داشت: دو سال سختی گذشت برای خیلی از خانواده‌ها در این جمع. در این دو سال ایران چندین انسان فداکار و نمونه فعال در اجتماع و سیاست و علم از دست داد، که پدرم یکی از آنها بود. نمونه‌هایی که در دنیا بی‌نظیر هستند انسان‌هایی که دانش و توانایی آنها در هر جایی که بودند آنها را در رده بالای ثروت و شهرت می‌گذاشت. انسان‌هایی که خدمت به کشور خود را بر زندگی راحت خودشان و خانواده شان ترجیح دادند. پدرم همیشه می‌گفت که شیطان همه انسان‌ها را وسوسه می‌کند و اگر شیطان موفق است نباید تقصیر شیطان گذاشت. باید تقصیر ضعف آن آدم‌ها دانست که آدم‌هایی ضعیف هستند و شیطان می‌تواند روی آنها اثر بگذارد. اگر مردی قوی است، اگر کشوری قوی است، فشارهای خارجی نمی‌تواند خیلی روی آن تأثیر بگذارد. استاد دانشگاه جان هاپکینز آمریکا در بخش دیگری از سخنان خود گفت: یکی از کتاب‌هایی که پدرم در جوانی به من گفت بخوانم داستان یک آمریکایی هست که به دعوت دولت مشروطه مجلس دعوت شده بود که وزیر و مسئول خزانه و مالی ایران بشود به نام مورگان شوستر. اسم کتاب «خفه شدن ایران» است و خیلی سرزنش می‌کند رژیم‌های مسیحی روسیه و انگلستان و تا حدی فرانسه و بلژیک را که چرا تا این حد مردم ایران را خفه می‌کنند ولی بیش از همه چیز تعجبش این بود که در عین حالی که خارجی‌ها دارند روی ایران فشار می آورند و باعث بدبختی مردم می‌شوند یک طبقه هستند که سمت دولتی و وزارت را فقط و فقط برای ثروتمند کردن خودشان می‌خواهند و هیچ کاری برای مردم نمی‌کنند و دست به هر فساد اقتصادی و رشوه و حتی فروختن خودشان به اجانب می‌زنند تا بتوانند ثروت داشته باشند و می‌گویند که این جز فرهنگ حکومتی در ایران هست. البته بحمد الله پس از انقلاب فرصتی ایجاد شده بود که این روند عوض شود.
سخنران دوم مراسم دومین سالگرد درگذشت دکتر ابراهیم یزدی، خانم آذر منصوری بود که در ابتدای سخنان خود ضمن ابراز گلایه بابت عدم امکان سخنرانی برای اعضای نهضت آزادی در مراسم سالگرد دبیرکل فقید این حزب عنوان داشت: من این مساله را در وهله اول توهین به خودم ودر وهله بعدی توهین به مخاطبینی می‌دانم که امروز اینجا حضور پیدا کردند که در مورد دکترین امنیت ملی از زبان همراهان آن مرحوم دیدگاه‌های آن مرحوم را بشنوند و تبیین بکنند. زمانی که از من دعوت شد برای این سخنرانی، من در صفحات اجتماعی این اعلامیه را به اشتراک گذاشتم، دو گروه شروع به توهین کردند: گروهی وی را سازش کار با غرب می‌دانستند و انواع تهمت‌ها و توهین و در مقابل آنها گروهی که دکتر یزدی را اهل سازش با حکومت می‌دانستند. این فعال سیاسی مهمترین عناصر دکترین امنیت ملی از دیدگاه دکتر ابراهیم یزدی را حفظ موجودیت و تمامیت ارضی کشور، استفاده از تعامل بجای تقابل، اولویت منافع ملی، حفظ منابع حیاتی کشور و کاهش یا اتمام تهدیدهای خارجی کشور دانسته و با اشاره به مجموعه مقالات و سخنرانی‌های وی در مورد سیاست خارجی عنوان نمود: اگر آقای دکتر یزدی در طول حیات 52 ساله سیاسی خود رفتارهایی را داشتند که ممکن است عده‌ای به این رفتارها نقد داشته باشند، اما به اعتقاد من آقای دکتر یزدی یکی از نمونه برجسته کسانی بود که در طول حیات سیاسی‌اش همواره دغدغه مردم و ایران را داشت. و این دغدغه را نمی‌توان انکار کرد و انکار این دغدغه قضاوت عادلانه‌ای نمی‌تواند در مورد ایشان باشد.
در ادامه برنامه طبق برنامه‌ریزی ستاد برگزاری مراسم قرار بود آقای دکتر احسان شریعتی به ایراد سخنرانی بپردازد که مجری برنامه با اعلام اینکه ایشان بخاطر مراسم نکوداشت استاد محمدتقی شریعتی تغییر برنامه داده و در مشهد حضور دارد عنوان داشت که سخنرانی احسان شریعتی نیز بصورت ویدئوی ضبط شده در محل برگزاری مراسم پخش خواهد گردید.
احسان شریعتی سخنان خود را با ذکر خاطراتی از آشنایی خود و پدرش دکتر علی شریعتی با ابراهیم یزدی اغاز نمود و عنوان داشت: اولین بار نام دکتر یزدی را من در دهه پنجاه از دکتر شریعتی پس از آزادی از زندان شنیدم که در آن زمان دکتر خانه نشین بود و سعی به خروج از کشور و مهاجرت داشت و در این رابطه با دوستان قدیم خارج از کشور مثل دکتر ابراهیم یزدی و مصطفی چمران و سایر دوستان دوران نهضت و مبارزات کنفدراسیون و جبهه ملی ارتباط گرفته بود. البته آشنایی این دو شخصیت بر می‌گردد به دوران مبارزات مشترک در نهضت خداپرستان سوسیالیست به رهبری مرحوم نخشب در دهه بیست. ولی در دهه سی هم پس از کودتا فعالیت های مشترک در جبهه ملی و نهضت مقاومت ملی که پس از کودتا شکل گرفت و ادامه یافت و در خارج کشور هم در کادر کنفدراسیون جهانی دانشجویان ایرانی و دانشجویان جبهه ملی ایران این همکاری ها ادامه یافت. البته دکتر یزدی و چمران در آمریکا بودند و دکتر شریعتی در اروپا. در مورد شخصیت ایشان یکی از نکاتی که برای من در ان زمان جالب بود همین ساده زیستی ایشان بود. یادم هست که وقتی می‌خوابید یک کتاب می‌گذاشت زیر سرش و خیلی راحت می‌خوابید و بیدار می‌شد و حرکت می‌کرد و دائم در حرکت بود. یعنی در این سال‌ها بین اروپا و آمریکا و خاورمیانه ایشان دائم در تحرک و جابجا شدن بود.
پس از سخنرانی دکتر احسان شریعتی کلیپ ویژه مراسم که در خصوص دیدگاه‌های دکتر ابراهیم یزدی پیرامون سیاست خارجی و دکترین امنیت ملی بود پخش شد و پس از آن نوبت به آخرین سخنران مراسم دکتر ابراهیم اصغرزاده رسید تا سخنان خود را به سمع و نظر حاضرین برساند. ابراهیم اصغرزاده در ابتدای سخنان خود با اشاره به نقش نهضت آزادی ایران در تاریخ معاصر ایران و اهمیت بررسی آن به لحاظ ضرورت ایجاد فضای گفت و گو و تعامل در داخل کشور عنوان داشت: آیا نهضت آزادی غیر از تلاش برای حفظ وحدت ملی، تمامیت عرضی و حفظ اعتبار کشور در جامعه جهانی کاری کرده است؟ آیا در این موردی که دکتر یزدی در کلیپ می‌گفت و این که بعد از فتح خرمشهر می‌توانستیم ادامه ندهیم و وارد خاک عراق نشویم یا در مورد مسأله برجام که مسأله اخیر و جدی جامعه ما است، آیا غیر از این است که کسانی که خود را دلسوز تر از ما می‌دانستند و در قدرت بودند و هلوکاست را زیر سؤال بردند؟ ما می‌توانیم با هم گفتگو کنیم راجع به خیلی از مسائل. ما می‌توانیم انتقاد کنیم. مگر ما خطا نکردیم؟ مگر ما دچار اشتباه نشدیم؟ ملت ایران ملت بزرگی است. نگاهی که دکتر یزدی به امنیت ملی داشت، این است که کسی که از همه به ما دورتر است را به خود نزدیک کنیم. دشمن بالفعل را تبدیل به دشمن بالقوه بکنیم و دوست بالقوه را تبدیل کنیم به دوست بالفعل. ولی شما وقتی نگاهتان نگاهی است نظامی‌گرا، فرصت‌ها را از دست می‌دهید. وی در پایان گفت: «اگر آقای روحانی برای انتخابات مجلس در آینده که نزدیک است و با یک یخبندان و قهر عمومی مواجه است، بازی را به دست نظارت استصوابی و به دست فقهایی که یکدیگر را دروغ گو خطاب می‌کنند بدهد، چه طور می‌تواند از حاکمیت ملی و حقوق شهروندی دفاع کند؟ اگر می‌خواهد از او یک چهره ملی و قابل قبول در تاریخ بماند باید از حق حاکمیت ملی دفاع کند و غیر از این اصلا امکان ندارد. اگر نه باید بداند که در انتخابات آینده ما باید منتظر رابین هودهای دیگری باشیم که توسعه و آزادی در این کشور را به تأخیر می‌اندازند.»
