بهای نفت در شرایط بحران؛ درسی که نمی آموزیم!

همزمان با اجرای دستور تحریم کامل نفت ایران، بهای نفت در بازارهای جهانی سه درصد کاهش یافت!
این اتفاق در ابتدای سال 1991 هم به وقوع پیوست. در آن زمان، ارتش آمریکا برای بیرون راندن نیروهای عراقی از کویت، جنگ تمام عیاری را علیه آن کشور آغاز کرد.
یکی از دلخوشی‌های مخالفان آن جنگ – از جمله من- این بود که با شروع حملات آمریکا، بهای نفت سر به آسمان می‌کشد و چون دنیای صنعتی تاب تحمل قیمت‌های کمرشکن را ندارد، فشارها بر جرج بوشِ پدر برای خاتمه دادن به جنگ و پذیرش راه‌حلی دیپلماتیک برای پایان دادن اشغال کویت افزایش می‌یابد و در نتیجه آمریکا از ادامۀ جنگ باز می‌ماند!
این دلخوشی اما چون دیگر دلخوشی‌های آن روز – ازجمله فروپاشی ائتلاف بین‌المللی علیه عراق، قیام توده‌های عرب و سرنگونی رژیم‌های متحد آمریکا در جنگ، ورود ناگزیر اسرائیل به معرکه و خروج سوریه از ائتلاف، بالا رفتن تلفات ارتش آمریکا در جنگ و فشار افکار عمومی مردم آمریکا به دولت بوش و چند مورد دیگر- همگی پوچ از آب درآمد!
پیش از شروع جنگ 1991 علیه عراق، بهای نفت حدود 30 دلار در هر بشکه بود. مقام‌های ایرانی که ظاهراً به دلیل تماس‌های پشت پرده با آمریکا نسبت به وقوع حمله اطمینان داشتند؛ در صدد برآمدند تا از جهش بهای نفت پس از آغاز جنگ، بهره ببرند. گویا آنها چند نفت‌کش غول‌پیکر حامل نفت ایران را در اقیانوس آرام آماده نگه داشته بودند تا به محض اعلام خبر جنگ و افزایش بی‌سابقۀ قیمت نفت، آنها را به نخستین مشتریان بفروشند.
یک روز پس از پایان ضرب‌الاجل آمریکا و متحدانش به صدام حسین برای پایان اشغال کویت، جرج بوش پدر نیمه‌شب به وقت خاورمیانه، دستور حملات گستردۀ هوایی علیه عراق را صادر کرد. خبر آغاز جنگ به سرعت برق در سراسر جهان پیچید. اینک چشم‌ها به نیوزیلند به عنوان شرقی‌ترین کشور عالم بود تا با طلوع آفتاب در آنجا، قیمت جهانی نفت آشکار شود. قیمت نفت بلافاصله آشکار شد! حدود 27 دلار!
ایرانی‌ها متعجب از این ماجرا، نفت انبار شده در نفتکش‌ها را با ضرر و زیان فروختند!
گویا جرج بوش پدر به اروپا و بخصوص فرانسه که نقش واقعی و نمادین مهمی در ائتلاف علیه صدام حسین به عهده داشت، اطمینان داده بود که اجازه نخواهد داد بر اثر جنگ، قیمت نف سرسام‌آور شود!
این داستان به ما می‌آموزد که بهای نفت حتی در وضعیتی مانند جنگ ویرانگر و هولناک سال 1991 آن هم در بیخ گوش عمده‌ترین چاه‌های نفت خلیج فارس، قابل کنترل است و نباید بر روی جهش آن در شرایط بحران خود را فریب داد. اما کیست که بیاموزد؟
#احمد_زیدآبادی
@ahmadzeidabad