سخنگوی نهاد نظامی سپاه پاسداران در مصاحبه با روزنامه اعتماد مدعی شده 70 تا 80 درصد شركت‌هاي بزرگي كه رقيب سپاه هستند وابستگي سياسي به جريان ملي – مذهبي دارند.
این ادعای عجیب در حالی مطرح شده است که امروز سپاه پاسداران به نظر بسیاری از تحلیل گران به بازیگر مهم و اثرگذار اقتصاد ایران تبدیل شده است. بازیگری که به دلیل رانت ناشی از امتیازهای حکومتی باعث شده بخش خصوصی در کشور تضعیف شود.
سردار رمضان شریف در مصاحبه خود با این روزنامه اصلاح طلب در مورد رقابت ملی-مذهبی ها با شرکت های سپاه آورده است:”70 تا 80 درصد شركت‌هاي بزرگي كه رقيب ما هستند وابسته به ملي – مذهبي‌ها هستند. شركت‌هاي بزرگ ملي – مذهبي پروژه مي‌گيرند و كسي هم از آنها هيچ سوالي نمي‌كند اما همه سپاه را تخريب مي‌كنند. بارها سردار قاسمي، فرمانده پيشين و سردار عبداللهي، فرمانده فعلي قرارگاه خاتم‌الانبيا اعلام كرده‌اند كه كمتر از3 تا 5 درصد پروژه‌هاي عمراني كشور در اختيار سپاه قرار دارد. علت اين هجمه‌هاي گسترده عليه سپاه، فني و اقتصادي نيست. بهتر است وابستگي جرياني ساير پيمانكاران بررسي شود.”
این ادعا در حالی طرح شده است که به نظر می رسد نیروهای ملی-مذهبی کشور نه تنها در مناقشات سیاسی بلکه در مسائل اقتصادی کشور نیز از سوی نهادهای نظامی متهم ردیف اول هستند.
نگاه امنیتی حاکمیت به جریان ملی-مذهبی نه تنها باعث شده از توان این جریان برای اداره سیاسی کشور استفاده نشود بلکه نسبت به نیروی تخصصی جریان ملی-مذهبی در پیشبرد طرح های عمرانی و اقتصادی اجحاف شود.
در سال های اخیر سیطره سپاه بر اقتصاد کشور با انتقادهای جدی مواجه شده است. به ویژه اینکه سپاه در برخی از طرح های اقتصادی مهم به دلیل عدم توان تخصصی بازدهی مناسب نداشته است و ضرر اقتصادی فراوانی به کشور تحمیل کرده است. این انتقادها حتی از سوی برخی از چهره های مطرح جریان اصولگرا مانند احمد توکلی، محسن رضایی و علی مطهری به صراحت بیان شده اند.
یکی از مهم ترین انتقادها به سپاه پاسداران به حاشیه راندن بخش خصوصی و عدم تمکین به اصل رقابت است. این رویکرد باعث شده فضای اقتصاد کشور که باید بر مبنای رقابت عادلانه میان شرکت های بخش خصوصی قرار بگیرد به فضای امنیتی تبدیل شود. در این فضای امنیتی شرکت های بخش خصوصی علاقه ای به سرمایه گذاری و پذیرفتن ریسک ناشی از آن را ندارند.
رمضان شریف همچنین در این مصاحبه تلاش کرده مقابله با روند جذب سرمایه گذاری خارجی را به بحث عدم استفاده از نیروی متخصص داخلی پیوند بزند این در حالی است که به اعتقاد منتقدان، سپاه از ابزار اتهام هایی مانند نفوذ بیگانه و خطر امنیتی استفاده می کند تا از رقابت با شرکت های خارجی که در مواردی می توانند از لحاظ اقتصادی با صرفه تر باشند خودداری کند.
خاطرنشان می شود ديروز حسن روحاني در جمع فرماندهان سپاه بخش عمده‌اي از سخنانش را به مسائل اقتصادي سپاه اختصاص داد و تاکید کرد سپاه نباید به عنوان رقیب بخش خصوصی مطرح شود.
متن کامل این گفت و گو به شرح زیر است:
چرا سپاه پاسداران وارد كار اقتصادي شد و چرا اين ورود تاكنون ادامه داشته است؟
از ابتداي ورود سپاه به عرصه سازندگي پس از جنگ همواره تلاش ما اين بوده كه با توجه به توان تجهيزاتي و نيروي انساني خود به كشور كمك كنيم. با وقوع جنگ تحميلي سپاه در زمينه مهندسي نيز تجربيات خوبي به دست آورد. با توجه به تخريب گسترده كشور به دليل هشت سال دفاع مقدس و نياز كشور به سازندگي از مقام معظم رهبري مجوزي گرفتيم كه در عرصه سازندگي فعاليت كنيم. البته در قانون اساسي نيز اين مساله پيش بيني شده بود با اين حال سپاه اقدام به اخذ مجوز از رهبري كرد.
در اين مقطع چه فعاليت‌هايي توسط سپاه انجام شد؟
حضور سپاه در پروژه‌هاي سازندگي به گونه‌يي كه كمتر كسي پيش‌بيني آن را مي‌كرد قرين موفقيت‌هاي بزرگي شد. كار از پروژه‌هاي كوچك مانند ساخت سد، تونل و جاده شروع شد. كم‌كم اين احساس به وجود آمد كه پتانسيل‌هاي بيشتري وجود دارد كه دولت‌ها هم به فراخور نياز خود از آن پتانسيل‌ها استفاده كردند.
با وجود عبور از دوران سازندگي اما فعاليت‌هاي اقتصادي سپاه نه تنها كاهش نيافت بلكه بيشتر هم شد. آيا قرار نبود تنها در بازسازي كشور كمك كنيد؟
توجه داشته باشيد كه با وقوع تحريم‌ها شركت‌هاي خارجي يا پروژه‌هاي خود را رها كردند يا حاضر به سرمايه‌گذاري در ايران نشدند. به همين دليل حضور سپاه برجسته‌تر شد. به عنوان مثال پروژه انتقال گاز عسلويه – ايرانشهر به حدي بود كه رقيب داخلي نداشتيم.
اما سپاه در پروژه‌هايي نيز به رقابت با بخش خصوصي مي‌پردازد. چرا؟
ما در بخش‌هايي ورود مي‌كنيم كه بخش خصوصي داخلي توان اجرا ندارد يا رقيب‌مان شركت‌هاي خارجي هستند.
بنابراين شما با سرمايه‌گذار خارجي رقابت مي‌كنيد در حالي كه اسناد بالادستي كشور تاكيد بر جذب سرمايه خارجي دارد. چرا مي‌خواهيد جلوي سرمايه‌گذاري خارجي را بگيريد؟
سپاه هرگز قصد ندارد جلوي سرمايه‌گذاري خارجي را بگيرد اما جلوي زياده‌خواهان خارجي را مي‌گيريم. حضور آنها با انتقال دانش فني و آموزش متخصصان ايراني همراه نيست و صفر تا صد پروژه را خودشان انجام مي‌دهند. بد نيست براي مثال به اين نكته توجه كنيد كه چرا از زمان كشف نفت در ايران تا امروز به تازگي پالايشگاه‌هاي فاز 15 و 16 پارس جنوبي به طور تمام بومي توسط سپاه انجام شده است؟ علت آن اين است كه هيچ‌وقت خارجي‌ها دانش فني را به ما منتقل نمي‌كنند. مساله بعدي ميزان هزينه‌يي است كه آنها براي اجراي پروژه برآورد مي‌كنند كه اين برآورد‌ها چند برابر هزينه‌يي است كه سپاه براي انجام همان پروژه نياز دارد. طبيعي است در اين شرايط كارفرما كه دولت است ترجيح دهد پروژه با هزينه كمتري به اجرا برسد. كاري كه سپاه انجام مي‌دهد از عهده شركت‌هاي كوچك داخلي بر نمي‌آيد.
از عهده شركت‌هاي بزرگ كه بر مي‌آيد. چرا با آنها رقابت مي‌كنيد؟ سردار جعفري، فرمانده كل سپاه سال گذشته گفت سپاه وارد پروژه‌هاي كمتر از صد ميليون دلار نمي‌شود. چرا براي خود اين شأن را قائل مي‌شويد كه ورودتان را به پروژه‌ها مشروط به چنين امري مي‌كنيد؟
عموما پروژه‌هايي كه ما به آن ورود مي‌كنيم به شكلي است كه يا در مناطق صعب‌العبور قرار دارد يا به دلايل ديگر ريسك سرمايه‌گذاري بالايي دارد. به همين دليل است كه آنها هم ورود نمي‌كنند. اگر هم وارد شوند هزينه‌هايشان بالاست و باز دولت ترجيح مي‌دهد با قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا و قرب‌هاي آن كار كند.
يك تلقي درباره قرارگاه خاتم اين است كه پروژه را از دولت مي‌گيرد و با قطعه قطعه كردن آن به بخش خصوصي كار را پيش مي‌برد. در واقع گويي قرارگاه خاتم بدل به يك هلدينگ اقتصادي بزرگ شده است. آيا اين را تاييد مي‌كنيد؟
به نظر من اين تلقي درست نيست. در حال حاضر 150 هزار نفر در قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا مشغول به كار هستند كه بخش عمده آن را فارغ التحصيلان رشته‌هاي فني و مهندسي تشكيل مي‌دهند. اگر قرارگاهي وجود نداشت اتفاقا بايد سپاه مورد سوال قرار مي‌گرفت كه براي كاهش تورم و بيكاري چه كاري انجام داده است. اين نقطه افتخار سپاه است كه با وجود تبليغات گسترده عليه خود همچنان با قدرت به كار ادامه مي‌دهد. در همين مدت پيمانكاران متعددي توسط سپاه آموزش ديده‌اند و امروز بعضا رقيب سپاه در پروژه‌ها هستند.
اما اين فرمايشات شما نافي نفس رقابت با بخش خصوصي نيست. نفس شكل‌گيري رقابت را قبول داريد؟
رقابت براي گرفتن پروژه‌هاي بزرگ است و قرارگاه هم با توجه به رزومه و امكاناتش در آن شركت مي‌كند. وزارتخانه‌هاي مختلف هم كه كارفرما هستند موضوع را بررسي مي‌كنند. اتفاقا مواردي هم بوده كه با وجود شركت كردن قرارگاه در مزايده يا مناقصه كار به پيمانكار ديگري واگذار شده است.
آيا شكل‌گيري اين رقابت به زيان اقتصاد كشور نيست؟
سوال من از شما اين است كه چرا كسي عقبه سياسي شركت‌هاي بزرگي را كه رقيب سپاه هستند پيگيري نمي‌كند؟
مگر عقبه سياسي اين شركت‌ها چيست؟
70 تا 80 درصد شركت‌هاي بزرگي كه رقيب ما هستند وابسته به ملي – مذهبي‌ها هستند. شركت‌هاي بزرگ ملي – مذهبي پروژه مي‌گيرند و كسي هم از آنها هيچ سوالي نمي‌كند اما همه سپاه را تخريب مي‌كنند. بارها سردار قاسمي، فرمانده پيشين و سردار عبداللهي، فرمانده فعلي قرارگاه خاتم‌الانبيا اعلام كرده‌اند كه كمتر از3 تا 5 درصد پروژه‌هاي عمراني كشور در اختيار سپاه قرار دارد. علت اين هجمه‌هاي گسترده عليه سپاه، فني و اقتصادي نيست. بهتر است وابستگي جرياني ساير پيمانكاران بررسي شود.
سوال ديگري كه در بين بخش خصوصي بسيار مطرح مي‌شود نحوه تامين ماشين‌آلات و تجهيزاتي است كه قرارگاه در اختيار دارد. گاهي گفته مي‌شود سپاه براي خريد ماشين آلات به ويژه از شركت‌هاي دولتي با رانت ويژه‌يي اين كار را انجام مي‌دهد. درباره سلامت قراردادهايي كه مي‌بنديد توضيح دهيد.
تامين تجهيزات ما كاملا سالم است و از هيچ رانتي استفاده نمي‌كنيم. در سپاه آدم‌هاي تيزهوشي هستند كه كلاه سرشان نمي‌رود. ما امروز تجهيزات منحصر به‌فردي داريم كه براي خريدشان فكر داشته‌ايم نه رانت.
در حال حاضر ميزان بدهي دولت به سپاه چقدر است؟
اين را بايد مسوولان قرارگاه خاتم الانبيا بگويند اما بنده در اين حد اطلاع دارم كه تمامي دولت‌ها به قرارگاه خاتم بدهكار بوده‌اند. از طرفي ما آخرين پيمانكاري هستيم كه مي‌توانيم طلب‌مان را وصول كنيم.
چندي پيش خبري منتشر شد كه بر مبناي آن امكان ورود قرارگاه خاتم‌الانبيا به پروژه آزادراه تهران – شمال مطرح شد. آيا بنا داريد با توجه به درخواست دكتر روحاني از سپاه به اين پروژه ورود كنيد؟
درباره تهران – شمال دقيقا حضور ذهن ندارم اما اخيرا صحبت‌هايي مطرح شده و قرار شده كه سپاه برآورد خود را براي اجراي اين پروژه به وزارت راه و شهرسازي ارائه كند.
برآورد كلي شما از ديدار با رييس‌جمهور چيست؟
امروز آقاي دكتر روحاني نكات جديدي را طرح كردند. ايشان به دليل اشراف به فعاليت‌هاي سپاه به دليل نمايندگي از رهبري در دبيرخانه شوراي امنيت و شناختي كه از فعاليت‌هاي سپاه دارند به ويژه شناختي كه در مدت اخير به دست آمده در اولين حضورشان بين فرماندهان سپاه به عنوان رييس‌جمهور ضمن تاييد فعاليت‌هاي سازندگي سپاه درخواست مشاركت جدي سپاه در حوزه‌هاي كمك به توليد كالا و معيشت مردم و همين‌طور مبارزه با قاچاق كالا و ارز كه يكي از موانع جدي راه افتادن توليد و كار در كشور است را هم مطالبه كردند كه فرمانده كل سپاه در حوزه سازندگي گفتند كماكان در خدمت دولت هستيم. در بخش دوم نيز گفتند كه به محض تدوين آيين‌نامه‌ها و طي شدن مراحل قانوني با تمام توان در خدمت دولت هستيم تا شعار حماسه اقتصادي محقق شود.
