عضو شورای مرکزی و رئیس دفتر سیاسی نهضت آزادی، اولین شهردار تهران پس از انقلاب ۱۳۵۷، مسئول تبلیغات ستادهای راهپیمایی و ستاد استقبال از آقای خمینی در دوران انقلاب، دوست صمیمی و همراه شهید رجایی و از نزدیکان مهندس بازرگان و عزت الله سحابی… اینها بخشی از سوابق و مشخصات کسی است که بیش از ۵ ماه است در سلول‌های بند امنیتی ۲۰۹ در بازداشت غیر قانونی به سر می‌برد. مهندس محمد توسلی از جمله مبارزان و فعالان سیاسی ایران که این روزها و در سن ۷۴ سالگی در سلول های زندان اوین تحت بازجویی قرار دارد.
به گزارش کلمه، او این روزها علی رغم سن بالا و مشکلات جسمانی که با آن روبه رو است در شرایطی در زندان اوین تحت نظر وزارت اطلاعات نگهداری می شود که بنا بر گفته خانواده اش به طور مکرر از سوی مامورین وزارت اطلاعات مورد فحاشی و توهین قرار گرفته است.
به گزارش کلمه متن کامل گفتگو با همسر محمد توسلی به شرح زیر است:
با توجه به بازداشت مهندس توسلی در آبان ماه سال۹۰ که پس از انتشار نامه ای خطاب به سیدمحمد خاتمی صورت گرفت، در خصوص نحوه ی بازداشت ایشان بفرمایید.
ماموران امنیتی صبح پنجشنبه ۱۲ آبان ماه سال ۹۰، تحت پوشش ماموران اداره پست، زنگ منزل را زده و پس از گشودن در توسط خانواده با شتاب وارد منزل شده و اعلام داشتند که از ماموران دادستانی می باشند. مهندس توسلی ابتدا از ایشان خواستند که حکم خود را نشان بدهند که ایشان نیز برگهایی را تنها به ایشان نشان دادند. سپس اعضای خانواده را در یکجا تحت نظر قرار داده و مشغول بازرسی منزل شدند. ابتدا اتاق کار مهندس را بازرسی کردند و کامپیوتر شخصی و دوربین عکاسی خانواده و سپس تعداد زیادی از اوراق و مدارک مهندس از جمله کارتهای بانکی ایشان را توقیف نمودند. یکی از این ماموران از موقعیت سوء استفاده کرده و اتاق دخترم (لیلا) را بازرسی نمود و حتی وسایل شخصی ایشان را جستجو کرد که با اعتراض خانواده مبنی بر اینکه چرا اینها یک مامور زن همراه ندارند روبرو گردید. من نمیدانم برخی از این افراد چه برداشت و تفسیری از دین دارند! این کار با کدام اصول اخلاقی و اسلامی منطبق است!
بازرسی منزل از ساعت حدود ۸٫۳۰ شروع و تا ساعت حدود ۱۲٫۳۰ ادامه یافت و در انتها همراه با بازداشت مهندس توسلی بود. متاسفانه بعداً اطلاع یافتیم برخی از سایت‌ها در ساعت ۹٫۳۰ و ۱۰٫۴۲، زمانی که در منزل مشغول جستجو بودند، خبر بازداشت مهندس را با عناوینی جعلی و ساختگی و مغایر با قانون، منتشر ساختند که به اطلاع دادستان تهران و دیگر مسئولین ذیربط رساندیم.
براساس اخبار منتشر شده آقای توسلی از بدو بازداشت تا کنون در بند امنیتی ۲۰۹ نگهداری می‌شوند، آیا ایشان همچنان تحت بازجویی هستند؟
با کمال تاسف باید بگویم بله، ایشان از بدو دستگیری در بند ۲۰۹ نگهداری می شوند (بیش از ۵ماه)، یکبار هم از شدت فشارهای وارده از ناحیه بازجو، از هوش رفته و به بهداری منتقل شدهاند. تمامی افرادی که با مهندس توسلی آشنا باشند، ایشان را به عنوان فردی متوکل، مومن و متین می‌شناسند. سابقه و منش و رفتار ایشان بر کسی پوشیده نیست. آنطور که مهندس اعلام داشته، جلسات بازجویی که اظهارات ایشان در برگه بازجویی اخذ شده تنها یک یا دو جلسه بوده و باقی جلسات بازجویی نبوده و گویا یک یا دو نفر از تیم بازجویی تنها جلساتی را جهت فحاشی و توهین نسبت به ایشان ترتیب داده‌اند که در یکی از این جلسات، ایشان از شدت ناراحتی بی‌هوش میشود. بنابر اعلام مهندس، ایشان جهت مصاحبه تلویزیونی و استعفا از نهضت آزادی تحت فشار هستند. اما همگان که مهندس را می‌شناسند، می دانند که ایشان با نیت امر به معروف و نهی از منکر از سال ۱۳۴۰ وارد نهضت شدند و کارنامه ایشان برای همه مبارزین انقلاب، روشن و شفاف است و این گروه و طیف خاص، به بیراهه می‌روند.
جریانی از بعد از انتخابات ۸۸، مهندس توسلی را مورد هدف قرار داده و عملکرد این گروه خاص، به صورتی است که گویی کینه و خصومت شخصی با ایشان دارند. ابتدا خود مهندس توسلی پس از انتخابات به مدت یک ماه و نیم از محل کار خود بازداشت میشود و سپس دختران و بعد داماد ایشان (مهندس طاهری قزوینی) را بازداشت نموده و حکم های سنگین به آنها داده میشود. دختر کوچکترم (لیلا) به دو سال حبس محکوم و با فاصله کوتاهی از دادگاه بدوی و تجدیدنظر و در آستانه ازدواج به اوین احظار شده و سپس مهندس طاهری قزوینی (داماد خانواده) جهت گذراندن حکم ۳ ساله به بند عمومی انتقال داده میشود که ایشان در حال گذراندن حکم خود است و فرزندانش در غیبت پدر تنها پناهشان مهندس توسلی بود که ایشان نیز هم اکنون به صورت غیرقانونی در بازداشت به سر می‌برند. اینها از هر ابزاری جهت اعمال فشار بر مهندس تاکنون دریغ نکردهاند.
و پاسخ مامورین امنیتی و یا مسئولین قضایی در مورد نگهداری آقای توسلی در بند ۲۰۹ به شما چه بوده؟
دستور بلامانع بودن آزادی ایشان، بطور مکتوب حدود بهمن ماه ابلاغ شده است. قرار وثیقه نیز صادر شده، تودیع وثیقه نیز صورت گرفته و می‌باید قبل از عید آزاد می‌شدند. اما این گروه خاص، تا کنون مانع آزادی ایشان شدند و ایشان را در بازداشت غیر قانونی نگه داشته‌اند تا ببینند آیا می‌توانند به خواسته‌‌های خود برسند و قله های ترقی خودشان را طی کنند یا خیر! اما تاکید می‌کنم، به بیراهه می روند. یکی از مامورین شهیر این گروه، صراحتاً اعلام داشت که سرنوشت مهندس توسلی همانند مهندس طاهری خواهد بود، پرونده‌ای تشکیل خواهد داد و حکمی نیز برای مهندس خواهد گرفت و بدون فاصله زمانی ایشان را برای گذراندن حکم در اوین نگه خواهد داشت!
اینها هیچکدام قانونی نیست. فردی را بازداشت نموده‌اند و سپس دستور آزادی ابلاغ شده است. وقتی با آزادی ایشان مخالفت میشود، به ذهن بنده اینطور متبادر میشود که گویا مامورین امنیتی، قوه قضائیه را قبول ندارند و اصالت و صلاحیت دستورات مقام قضایی را نمی‌پذیرند.
در این مدت شاهد نامه نگاری‌های شما با مراجع قضایی بوده ایم، آیا تا کنون پاسخی را دریافت کرده‌اید؟
شما تنها بخشی از مکاتبات را دیده‌اید. تعدادی از مکاتبات پیشتر به مراجع ذیربط و مسئولین ارائه گردیده است که تا کنون پاسخی دریافت نکرده‌ایم. اما همچنان امیدواریم که مسئولین قضایی با عمل به وظایف شرعی، انسانی و قانونی خود به وسط این معرکه بیایند و به این بی قانونی خاتمه دهند. آیا کار این انقلاب به اینجا رسیده است که امثال مهندس توسلی را با ۷۴ سال سن ۶ ماه در بند امنیتی نگه دارند تا از او اعتراف اجباری بگیرند و یا هر چیز دیگری! کاری به اختلاف نظرهای فی‌ما‌بین گروه‌ها و سیاستمداران ندارم. امثال توسلی برای به ثمر رسیدن این انقلاب از جوانی زحمات بسیار کشیده، مبارزه کرده‌اند و شکنجه شدهاند و سال‌ها زندانی … روزی خواهد آمد و ماهیت این افراد نوظهور مشخص خواهد شد.
چرا در تمامی نامه‌‌های شما آنچه که بیشتر از همه به چشم می‌‌خورد نگرانی شما از وضعیت جسمانی ایشان است؟
اصلاً در شرایط خوبی نیستند. چشم او آب مروارید آورده، شنوایی او ضعیف شده، درد شدید استخوان و مفاصل دارد، دچار ناراحتی‌گوارشی و بسیار ضعیف و نحیف شده است. در چنین فضایی که هوا و نور مناسب نیست و امکان حداقل تغذیه سالم متناسب با سن ایشان وجود ندارد، افت شرایط جسمی انتظار می‌رود و آنچه باعث نگرانی است، طولانی شدن زمان بازداشت در این شرایط نامناسب است. این شرایط برای فردی ۷۴ ساله، معنا و مفهومی خاص دارد! این گروه و افراد خاص که خود را دارای اختیارات نانوشته می‌پندارند و البته نوع عملکرد ایشان نیز موید این است که می‌خواهند مهندس توسلی را ضعیف نمایند و برای این هدف نیز از هر وسیله‌ی استفاده خواهند کرد. ابتدا از بازداشت اعضای خانواده و حکم و زندان استفاده کرده‌اند سپس خودش و جسم و روحش را در اختیار گرفته‌اند. اگر خودتان مرور کنید به هدف این گروه و افراد خاص پی‌خواهید برد. مهندس توسلی را صرفاً به خاطر امضای یک نامه بازداشت کرده! آیا در یک کشور اسلامی که خود را پیرو سیره نبوی و حضرت علی و دارای فضای تساهل و تسامح و دارای ظرفیت بالا می‌داند، یک فرد ۷۴ ساله را به خاطر امضای یک نامه، ۶ ماه در حبس و شرایط خاص نگه می دارند! به نظر می‌رسد امضای نامه بهانه‌ای برای اجرای یک پروژه بوده است.
آیا تا کنون برای بهبود وضعیت جسمانی و حفظ سلامتی ایشان اقدامی شده است؟
تا کنون اقدام موثری نکردهاند. این گروه و افراد خاص، برای تحت فشار قرار دادن مهندس، حتی قلم و کاغذ به او نمی‌دهند، چه برسد به مداوا و … . تاآنجاکه وقتی ایشان بی‌هوش شده و به بهداری منتقل گردیده اند، تنها خواست آنان زنده ماندن مهندس توسلی بوده است. مدتی را هم در زمستان، ایشان را در سلولی انفرادی با شیشه‌ای شکسته نگه داشته‌اند که ایشان به شدت سرما خورد‌ند.
شما در نامه هایتان به مسئولین اشاره به حکمی داشته‌اید که ده سال پیش صادر شده، در این مورد توضیح می دهید؟
زمانی که شعبه ۶ دادسرای امنیتی اوین برای ایشان وثیقه صادر کرد، قاعدتاً می‌باید آزاد می‌شدند، اما این گروه به‌دنبال بهانه می‌گشتند که بر خلاف نظر مقام قضایی، مهندس را برای رسیدن به هدفشان در اختیار داشته باشند. از این رو حکم ۸ سال حبس صادره در سال ۸۰ را بهانه کردند. در پیگیری خانواده، اعلام کردند که می خواهند حکم سال ۸۰ را اجرا کنند. حکمی که در آن زمان برای ۴۰ – ۴۴ نفر صادر شده و در زمان خود کلی صدا بپا کرد. آیا بر فرض وجود چنین قصدی، اجرای حکم در سن ۷۴ سالگی و پس از سپری شدن ۱۰ سال، اخلاقی، شرعی و قانونی است؟ آقای دادخواه که در آن پرونده وکیل مهندس بودند، اعلام داشته‌اند که در جلسه‌ای با حضور برخی قضات و دادیاران دادگاه انقلاب، نظر بر شمول مرور زمان ۱۰ سال بر این حکم بوده. از این نیز بگذریم، اگر قصد اجرای حکم سال ۸۰ را در سن ۷۴ سالکی مهندس دارند، چرا مهندس را تحویل بند عمومی و سازمان زندان‌ها نمی‌دهند؟ این عملکرد بر خلاف گفته‌‌های این افراد است و به‌نظر می‌رسد این گروه به دنبال اهداف خاص خود هستند.
آقای توسلی پس از ۴ماه بازداشت برای اولین بار در شب عروسی دخترشان به مرخصی کوتاه مدت آمدند. روحیه شان را در این مرخصی کوتاه مدت چطور دیدید؟
روحیه ایشان خوب بود ، متوکل و آرام. بسیاری از میهمانان هر دو خانواده، از آمدن ایشان مشعوف شده بودند و آمدن و بازگشت ایشان، مورد تحسین و تشویق میهمانان قرار گرفت. اما گویا بعضی افراد، دلشان نمی خواهد آرامش به خانواده‌‌ها بازگردد.
از شرایط اصلاً راضی نبودند، بخصوص فشارهایی که به ایشان برخی از اعضای گروه امنیتی آورده‌اند. از اینکه با مدیری از تبار انقلاب ۵۷، اینگونه برخورد شده، بسیار دلگیر بودند.
جمع کثیری از زندانیان سیاسی عید امسال هم مانند دو سال گذشته محروم از مرخصی بودند، برایمان از حال و هوای عیدی بگویید که ایشان را در جمع خود نداشتید.
به هر حال ایشان به عنوان بزرگ خانواده، همه به ایشان علاقه‌مند هستند. از طرفی ایشان فرای یک پدر برای فرزندانش، معلم اخلاق، ایمان و ادب است. جایشان بسیار خالی است. ایشان نقش پدر را برای فرزندان مهندس طاهری داشتند و غیبت ایشان، حال و هوای نوروز را از بنده گرفت، اما این روزها نیز می گذرد و ظلم پایدار نخواهد بود.
شما تا کنون چندین نامه به مسئولین قضایی نوشته اید وگلایه ها و اعتراضات خود را بیان کرده اید، حال اگر در یک جمله بخواهید با آنان سخن بگویید و نکته ای را یادآوری کنید سخن شما با آنان چیست؟
در سربرگ های قوه قضائیه چنین آمده است: «اعدلوا هو اقرب للتقوی». جمله ما به مقامات همین است. چرا از اجرای عدالت فرار می‌کنند. فعل این آیه امری است و عدالت بطور امری آمده است. فی الواقع عدالت در مقابل ظلم است. آیا کارگزاران نظام، نگران انباشت این ظلم‌ها و عواقب آن نیستند؟
«الملک یبقی مع الکفر و لایبقی مع الظلم». مسئولین نگذارند برخی نوظهوران در انقلاب، کشور و نظام را مایملک شخصی خود بدانند و هرگونه که می خواهند و دلشان تمایل دارد رفتار نمایند. برخی از این افراد نمی‌دانند با اعمالشان چگونه تیشه به ریشه انقلاب می زنند.
فکر میکنید علت این عدم پاسخگویی‌ها به نامه های ارسالی شما از سوی مراجع قضایی چیست؟
دلایل متعدد است. بخشی به مسلوب الاختیار بودن برخی از مسئولین ذیربط در این گونه پرونده‌ها باز می‌گردد. به عنوان نمونه، تاکنون دستگاه امنیتی، حتی حاضر به بازگرداندن وسایل خصوصی خانواده هم نشده و دوربین عکاسی خانواده که حاوی تصاویر خصوصی است را با وجود پیگیری های مهندس و خانواده، تا کنون پس نداده‌اند. از طرفی به نوعی نا هماهنگی در اتخاذ تصمیمات مسئولین ذیربط وجود دارد.
درمورد آخرین وضعیت آقای توسلی بفرمایید.
وضعیت کماکان مانند سابق است. اما امیدواریم مسئولین و اندک دلسوزان انقلاب، در جهت تغییر وضعیت مهندس گام بردارند.
و سخن آخر؟
امیدواریم که مسئولین بر اساس عدالت، اخلاق و انصاف عمل نمایند. زمینه آزادی تمامی زندانیان بی‌گناه سیاسی را فراهم نموده و فارغ از اختلاف دیدگاه های سیاسی، در جهت بهبود شرایط و حفظ امنیت کشور گام‌‌های موثری در راستای آشتی ملی بردارند.
