در ادامه واکنش ها به توافقنامه اخیر حزب دموکرات و حزب کومله جمعی از فعالین کرد ایرانی نیز با صدور بیانیه ای ضمن انتقاد از رویکرد برخی از گروه ها و احزاب سیاسی نسبت به مطالبات کردها مدعی شده اند در توافقنامه مزبور هیچ اشاره ای به جدایی طلبی نشده است.
این فعالان سیاسی در بخشی از بیانیه خود با دفاع از فدرالیسم آورده اند:« پیشنهاد دو حزب کردستان مبنی بر برقراری سیستمی فدرال بر اساس مولفه های جغرافیایی- ملی، پیشنهادی است منصفانه که اگر کسی با واقعیات موجود ایران امروز آشنا باشد نه تنها حاضر به مقابله با بیان نامه این احزاب نخواهد شد بلکه تلاش آنها را ارج خواهد نهاد که در غیر این صورت مسیر تندخویی که بعضی از به اصطلاح سیاسیون در برگرفته اند راهی جز انتخاب گزینه استقلال باقی نخواهد گذاشت.»
برخی از فعالان سیاسی ایران با انتقاد از توافقنامه احزاب کومله و دموکرات تاکید کرده اند توافقنامه هایی از این دست به معنای تایید دخالت خارجی است و خللی در یکپارچگی ملی است و از این منظر آن را نقد کرده اند.
متن کامل بیانیه فعالان کرد به نقل از اخبار روز شرح زیر است:
خطاب به مبارزین حق طلب ایرانی!
کردستان، سرزمینی که صدها سال است به رزم آوردگاهی میان دو جبههی آزادیخواهی و سلطهطلبی تبدیل شده است، دیر زمانیست که ندای حق طلبی، آزادیخواهی و مبارزه برای کسب حقوق خود و دیگر ملل را سرداده است. تاریخ معاصر این سرزمین و آن بخش از آن که قطعهایی شده از موزایک فرش کشوری که امروز ایرانش می خوانیم گواه حق طلبی و تظلم خواهی ملتی است که به درازای حیات سیاسی معاصر ایران حقوق اساسیش مورد اجحاف و ظلم مضاعف و چند گانه قرار گرفته است. در مسیر مبارزه فرسایشی با دژخیمان و در راه نفی تمامیت خواهی مرکزنشینان چه بسیار سالها که یک تنه و با تمام توان ایستادیم و برومندترین و رشیدترین فرزندانمان را فدای مبارزه در راه آزادی و البته خدمت در راه بیداری وجدانهای خفته کردهایم.
قدمت تحزب و مبارزه ارگانیک و تشکل یافته و جامعهای پویا با دهها رادمرد و شیر زن مبارز در بند و در انتظار اجرای احکام سنگین و ظالمانه در خطهی کردستان، برآمدی از این تاریخ و گواهی بر این مدعا است.
اخیرا، پس از انتشار توافقنامه ای ما بین دو حزب با سابقه کردستانی، شاهد انتشار تعداد قابل توجهی از بیانات مکتوب و شفاهی، که البته برخی از آنها تا حد دشنامنامه تنزل یافته بود، از جانب کسانی بودیم که خود را مدافع یکپارچگی ایران میدانند. مدافعانی که طریق خود را از مسیر نفی حقوق ابتدایی ملل تحت ستم ساکن در ایران می جویند. این فرافکنیها و واکنشهای به دور از هر گونه تعقل سیاسی زمانی بیشتر ماهیت دیکتاتورمنشانه خود را نشان میدهد که نه در این توافقنامه و نه در تاریخ سیاسی این دو حزب از بدو تشکیل تا کنون حتی یکبار نیز از تجزیه کردستان از ایران بحثی به میان نیامده است. آنچه این دو حزب در مفاد توافقنامه خود به آن اشاره کردهاند جمع بندی است از حداقل خواستهای ملت کورد در ایران.
اصرار ملت کورد بر احقاق حقوقش و از آن جمله، ” حق تعیین سرنوشت خود” به مانند یکی از ابتدا یی ترین این حقوق امری است که در فرهنگ سیاسی- مبارزاتیمان، که مورد شناخت طیف هایی از مبارزین ایرانی است، چندان تازگی ندارد. در حداقل زمان یادآوری این مهم برای اذهان عمومی ایرانیان لازم است اشاره شود که از بدو تولد شوم حکومت اسلامی ایران تا کنون حق تعیین سرنوشت در اشکال متعدد آن شعار و خواستی بوده است که نیروهای سیاسی و افکار عمومی کردستان آن را از جمله بالاترین و محوری ترین خواست های خود قرار داده و خواستار شده اند.
حق تعیین سرنوشت ملل از جمله حقوق جهانشمولی است که نه ابداع ملت کورد است و نه ما اولین ملتی هستیم که طلبش می کنیم. اگر چه به مانند یک ملت دیر زمانی است از اعمال این حق محروم مانده و در راه دستیابی به آن بسیار هزینه های معنوی و مادی پرداخت کرده ایم. به گواه تاریخ و مشی مبارزاتی مان در این راه گرفتار دگم اندیشی واکنش گرایانه نشده ایم و جز طریق اعتدال و طلب حق پای در وادی شونیزم و فاشیزم ننهادیم. ما به مانند ملتی مظلوم و رنجدیده پیشگام مبارزه ای شده ایم که کمترین برکت آن روشن نگاه داشتن مشعل دمکراسی خواهی و مبارزه در راه احقاق حقوق ملل ساکن در ایران بوده است. مبارزه ای که اگر با واقع بینی و مصلحت اندیشی ملت حاکم کنونی همراه شود امید آن خواهد رفت که در قالب اتحادی آرزومندانه چارچوب جغرافیای کنونی ایران حفظ و اقتدار و سرافرازی بر آن مستولی شود.
فرصتی دست داده تا بار دیگر پاسخهای ناعقلانی عدهای را بهانه قرار داده و بیم و امیدهایمان را دوباره به گوشتان برسانیم. امیدواریم که این معدود امکانهای باقیمانده جواب داده و عداوت، دشنامگویی عدهایی، مسببات خیر را فراهم کند! پیشنهاد دو حزب کردستان مبنی بر برقراری سیستمی فدرال بر اساس مولفه های جغرافیایی- ملی، پیشنهادی است منصفانه که اگر کسی با واقعیات موجود ایران امروز آشنا باشد نه تنها حاضر به مقابله با بیاننامهی این احزاب نخواهد شد بلکه تلاش آنها را ارج خواهد نهاد که در غیر این صورت مسیر تندخویی که بعضی از به اصطلاح سیاسیون در برگرفته اند راهی جز انتخاب گزینه استقلال باقی نخواهد گذاشت.
ما امضاء کنندگان این مکتوب به مانند برآمدگانی از طیف های متعدد سیاسی و فکری در کردستان موجود در چارچوب جغرافیایی ایران بنا به احساس تعهدمان در قبال حقوق و ارزشهای انسانی و با توجه به حساسیتهای جهانی و منطقهای در این برهه از تاریخ، خود را ملزم به انتشار این بیانیه دانسته و امیدواریم که این امر موجبات التزام و روشنگری را برای همه کسانی که امنیت و رفاه خود را به درستی در گرو امنیت و رفاه جمعی ملل ایران زمین یافته اند، فراهم کند.
بخش نخست اسامی امضاء کنندگان:
دکتر فریدون مرادی- فعال سیاسی
دکتر گلمراد مرادی- محقق، نویسنده و فعال حقوق بشر
ثریا فلاح
دکتر آزاد مرادیان
شهلا دباغی
فرخ مهری- فعال سیاسی
عرفان رهنمون- فعال سیاسی
سیروس ملکوتی
مژده حیدری بیارناسن- معلم
علی منظمی- فعال سیاسی
چیا قادری- فعال سیاسی
خسرو محمدی- فعال سیاسی
جلال علیمرادی- فعال سیاسی
جمال جوانمیری- فعال سیاسی و روزنامهنگار
شورش گلکار- فعال سیاسی و مترجم
شکوفه قبادی- فعال سیاسی و حقوق بشر
کاوه جوانمرد- روزنامهنگار
بهزاد خوشحالی- نویسنده و فعال مدنی
جمیل احمدی- فعال سیاسی
رحمان امیری- فعال دانشجویی
فرهاد اکبری- مترجم و فعال سیاسی
لیلا سیمایی- نویسنده و فعال فمنیستی
ناصر جوانمیری- تصویر بردار و فعال سیاسی
روژین شریفی
سحر دیناورد
مسعود مناف- روزنامه نگار
آسو صالح
گلاله کمانگر- منتقد
مجید حقی- فعال سیاسی، سردبیر شبکه اجتماعی mydia۲۴
سوسن محمدخانی غیاثوند- خبرنگار
ریبوار قهرمانی
ئازاد کوردی- روزنامهنگار و فعال سیاسی
رویا حسینی- فعال مدنی و مترجم
مهین شکرالهپور- فعال حقوق بشر
الهام چایچی- فعال حقوق زنان
کاووس عزیزی- فعال سیاسی
بهرام سلطانپناه
علی نیک روش- فعال سیاسی
عارف نادری- فعال سیاسی