جمهوری آذربایجان علاوه بر مرز آبی در خزر، بیش از ۶۰۰ کیلومتر مرز مشترک زمینی با ایران دارد. قرارداد نظامی این کشور با اسرائیل از جمله تحویل ۶۰ فروند پهپاد، مناسبات آذربایجان با ایران را به چالش کشید.
به گزارش دویچه وله بیش از ۳۲ کشور جهان از جمله روسیه، ترکیه و پاکستان در همسایگی ایران در حال ساخت و توسعه ۲۵۰ مدل پهپادهای اکتشافی هستند. پهپاد (پرنده‌ی هدایت‌پذیر از دور) یا هواپیمای بدون سرنشین است. جمهوری آذربایجان همسایه دیگر ایران هم قصد دارد ارتش خود را به پهبادهای اسرائیلی مجهز‌کند.
در ایران نیز دستیابی به فن‌آوری ساخت پهپاد پس از تجربه‌ی جنگ ۸ ساله‌ی با عراق، جزو اولویت‌های ارتش بود. “ابابیل”، “مهاجر”، “سفره‌ماهی” و موشک‌های “کرار” از جمله پهپادهای ساخت ایران هستند که مقام‌های عالیرتبه‌ی کشور هرازگاهی از قابلیت آنها سخن گفتند.
کارشناسان نظامی اما تاکید می‌کنند که اسرائیل با دارا بودن ۲۰ پروژه‌ی ساخت پهپاد جزو پیشگامان این صنعت به شمارمی‌آید.انتقال این صنعت به جمهوری آذربایجان از سوی اسرائیل نگرانی‌های امنیتی- نظامی ایران را برانگیخته است.
تحویل بیش از ۶۰ فروند پهپاد اسرائیلی به آذربایجان
پهپاد در جمهوری آذربایجان “پیلوت سیز طیاره” نام دارد. قرارداد یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلاری آذربایجان با اسرائیل شامل تحویل ۶۰ فروند هواپیماهای بدون سرنشین است. گفته می‌شود این پهپادها قابلیت تهاجم و حمل بمب را ندارند و فقط به منظور شناسائی و جاسوسی به‌کار گرفته خواهند شد.
ایگور پانکروتینکو کارشناس سیاسی روس دریادداشت اختصاصی خود برای خبرگزاری فارس مدعی شده است که «پهپادهای ساخت اسرائیل و آذربایجان در مرزهای ایران و جمهوری آذربایجان به انجام عملیات مشغول هستند و توانمندی‌های آنها برای برتری یافتن بر سیستم دفاع هوایی ارمنستان نیست بلکه برای فایق آمدن بر سیستم دفاع هوایی ایران در نظر گرفته شده است.»
این کارشناس در یادداشت خود نتیجه‌گیری می‌کند که «پشتیبانی از عملیات اسرائیل علیه ایران تنها می‌تواند از قلمرو دو کشور صورت گیرد که یکی آذربایجان و دیگری افغانستان است».
پانکروتینکو، کارشناس روس می‌گوید که در جمهوری آذربایجان تولید پهپادهای Orbiter با محدوده‌ی عمل تا ۵۰ کیلومتر آغاز شده و مونتاژ پهپاد Aerostar با محدوده‌ی عمل تا 200 کیلومتر نیز در حال انجام است. تولید این نوع پهپادها از سوی شرکت مشترک وزارت دفاع آذربایجان Azad Systems و شرکت اسرائیلی Aeronautics efense Systems راه اندازی شده است.
ارتش آذربایجان در آینده مجهز به پهبادهای پیشرفته‌ای خواهد شد که می توانند هزاران کیلومتر پرواز کنند.
دوبرابر شدن بودجه‌ی نظامی آذربایجان در یکسال
دالغا خاتین اوغلو از خبرگزاری “ترند نیوز” به دویچه‌وله می‌گوید که جمهوری آذربایجان هدف خود در دستیابی به قدرت برتر نظامی در مقابل ارمنستان را پنهان نمی‌کند.
وی می‌افزاید: « ظرف یکسال گذشته بودجه‌ی نظامی آذربایجان برای فشار به دولت ارمنستان جهت آزاد کردن از جمله ۷ منطقه‌ی قره‌باغ کوهستانی، از یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۱ به ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار ارتقاء یافته و قراداد نظامی با اسرائیل بیش از نیمی از بودجه‌ی نظامی آذربایجان را در بردارد.»
آذربایجان: پهبادها فقط علیه ارمنستان فعالیت می‌کنند
از سوی دیگر جمهوری آذربایجان رسما اعلام کرده که پهپادها را به منظور آزادسازی سرزمین خود استفاده خواهد کرد و همکاری‌های نظامی‌اش با اسراییل علیه ایران نخواهد بود. پیش از این رسانه‌های آذربایجانی گزارش داده‌اند که پهپادها برای حراست از خطوط لوله و حوزه‌های نفتی در دریای خزر نیز مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
روابط ایران و جمهوری آذربایجان رو به تیرگی است و کارشناسان دیگر باوری به “برادارانه و دوستانه” بودن آن ندارند. در مقابل مناسبات اسرائیل با جمهوری آذربایجان از فروش و احداث کارخانه پهپاد فراتر رفته است. جمهوری آذربایجان بخشی از نیازمندی‌های انرژی اسرائیل را نیز تامین می‌کند. هر دو کشور به شرکای استراتژیک و راهبردی یکدیگر تبدیل شده‌اند.
