نکته دوم که بخواهم وارد قسمت دوم بحث شوم، متقاعدکننده بودن آن است. به نظر باید دو ساحت را در نظر بگیریم. یک ساحت این است که آیا تحلیل از استدلال و استحکام لازم برخوردار است؟ یعنی قابلیت جدال و محاجه و استدلال را دارد؟ ساحت دوم این است که این تحلیل چگونه در اختیار کنشگران سیاسی قرار می‌گیرد و آنها می‌توانند نوعی وفاق نسبی را شکل بدهند؟ روی نسبی بودن هم تاکید می‌کنم. یعنی می‌توانند با این تحلیل کار بکنند و چیزهایی را اضافه و کم بکنند تا تبدیل به برنامه‌‌ای بشود که منجر به اشتراک سیاسی اجتماعی بشود. برای همین ممکن است تحلیلی داشته باشید که تحلیل یک آدم کنشگر نبوده باشد و یا تحلیل کنشگرانه نباشد. ولی آدم‌های سیاسی مناسب، سیاسی نه به معنای سیاست باز بلکه به معنای سیاست ورز، از این تحلیل استفاده کند و به نقطه ثقل حرکت خودش و دیگران قرار بدهد و دیگران را متقاعد کند که می‌تواند بر زوایایی از این تحلیل اشتراک پیدا کنند و آن را چارچوب برنامه‌های خودشان قرار دهند. اگر امروز کسی بخواهد تحلیل جامعی ارائه بدهد که بتواند دیگران را متقاعد کند، شدنی نیست و نوعی انتظار «مهدی موعود» است. یعنی انتظاری که باید سالهای بکشیم و راه به جایی نمی‌برد. برای همین باید تحلیل ارائه داد که استدلال پذیر باشد. نه لزوماً وجه سیاسی و دینی آن قوی باشد بلکه باید بتواند آیینه بهتری از شرایط باشد. اولین نکته تحلیل من این است که دنبال وفاق تحلیلی نگردیم.