جمهوری اسلامی کماکان به دنبال خریدن وقت است .اما اگر قرار بر نوشیدن جام زهر (بنا به خواسته بخشی از جمهور ی اسلامی) باشد درست همانند نوشیدن جام زهر در جنگ عراق، بسیاری از فرصتها و امتیازاتی که کشور میتوانست پیش از آن داشته باشد را از بین میبرند کما اینکه تاکنون بردهاند.
.
گفتگویهای هستهای جمهوری اسلامی و غرب در استانبول به پایان رسید و بر اساس وعده طرفین تا چندی دیگر مذاکرات دو طرف در بغداد آغاز خواهد شد. اما مذاکرات بغداد به کجا خواهد انجامید؛ جای بحث فراوان دارد.
به نظر میرسد جمهوری اسلامی مانند گفتگوهای خود با غرب در استانبول، اینطور عنوان خواهد کرد که آماده یافتن یک راه حل مشترک است. اما اینبار هم همچون مذاکرات قبلی از جمله مذاکرات استانبول جمهوری اسلامی همچنان به دنبال خریدن وقت خواهد بود.
با مطالعه مواضع جمهوری اسلامی اینطور بر نمیآید که آنها تصمیم روشنی پیرامون یک چرخش بزرگ گرفته باشند و از سوی دیگر جامعه جهانی نیز روشنتر از پیش خواهان توقف غنی سازی در داخل ایران است.
باید به این نکته توجه داشته باشیم غرب مذاکرات را موفقیتآمیز نخوانده بلکه نظرات دیپلماتی های غربی این بوده که صحبتها بسیار صریح و روشن بوده است و به حاشیه نرفته و جامعه جهانی روشنتر از گذشته خواست خود را به جمهوری اسلامی گفته است و جمهوری اسلامی عنوان کرده حاضر به مذاکره در این زمینه است . این موضع مورد استقبال جامعه جهانی قرار گرفته است .اما دستاورد خوشحال کنندهای که غربیها مطرح کردند این نبوده که به نوعی القاء شده جمهوری اسلامی اعلام کرده باشد در پی یافتن راه حل و سازش و مصالحه با جامعه جهانی بوده است.
نباید این نکته را از نظر دور داشت که موضع غرب بسیار روشنتر و سرسخت تر از گذشته است . در سال ۲۰۰۵ آقای خاتمی مذاکره موفقیت آمیزی با غرب داشت به ویژ اروپا که البته با پشیتبانی آمریکا صورت گرفت(رییس جمهور آمریکا در آن زمان جرج بوش پسر بود) . در آن مذاکرات ایران میتوانست دستاورهای خوبی داشته باشد و حتی از غرب امتیازها ی مناسبی دریافت کند از جمله درمورد غنی سازی در داخل ایران و کمک غرب در این زمینه و یا اینکه غرب روابط اقتصادی خود را با ایران گسترش دهد ؛ امتیازاتی همانند نوع روابطی که ترکیه امروز با غرب دارد. اما متأسفانه با به قدرت رسیدن آقای احمدینژاد تمام این دستاوردها کناری زده شد و مواضع تند وی مورد حمایت اشخاصی مانند آقای لاریجانی و آقای خامنهای قرار گرفت. ولی امروز میبینیم که در جامعه جهانی و غرب دیگر چنین امتیازاتی نخواهند داد و صحبتها به صراحت این است که ایران غنی سازی را متوقف کند و فشارهای خود را در این زمینهها روز افزون کرده اند تا نهایتاً جمهوری اسلامی به این خواستهها تن در دهد.
با وجود این جمهوری اسلامی کماکان به دنبال خریدن وقت است .اما اگر قرار بر نوشیدن جام زهر (بنا به خواسته بخشی از جمهور ی اسلامی) باشد درست همانند نوشیدن جام زهر در جنگ عراق، بسیاری از فرصتها و امتیازاتی که کشور میتوانست پیش از آن داشته باشد را از بین میبرند کما اینکه تاکنون بردهاند.
نباید فراموش کرد که با توجه به مواضع آقای بنیامین نتانیاهو نخست وزیر کشور اسراییل و در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا مواضع جامعه جهانی بهخصوص غرب در مقابل برنامه هستهای ایران، نرمشآمیزتر نخواهند بود و جامعه جهانی موضع سختگیرانهتری را اتخاذ خواهد کرد.
برخلاف تصور برخی، با نزدیکتر شدن به زمان انتخابات آمریکا مسلماً مواضع ایالات متحده در برابر ایران که به چشم «دشمن»به آن مینگرد سرسختانهتر خواهد شد، بدین صورت که اگر آقای اوباما در سال اول و یا دوم ریاست جمهوری خود، قصد نوعی سازش با جمهوری اسلامی داشت اما در ماه های آخر این کار را نمیتواند بکند. در این زمینه، مواضع کشورهای اروپایی مشخصتر است و حتی اگر هم در فرانسه تغییری در راس قدرت صورت بگیرد، اختلافی بین آقای اولاند چپگرا و آقای سارکوزی راستگرا در نوع برخورد با جمهوری اسلامی وجود ندارد و در زمان کمیپن انتخاباتی بین این دو نامزد، عدم تفاوت بین مواضع این دو جناح در مقابل ایران را شاهد بودیم.
بدین ترتیب قابل پیش بینی است که جامعه جهانی با گذشت زمان هر روز بیشتر از دیروز بر خواستههای خود پای خواهد فشرد و انعطاف کمتری در برابر جمهوری اسلامی نشان خواهد داد. اما از سوی دیگر در داخل جمهوری اسلامی میزان تأثیر فشارهای اقتصادی رشد روزافزونی داشته و در هیات حاکمه نیز ایجاد چند دستگی شده است.اینک جمهوری اسلامی در موقعیتی قرار گرفته که بخشی از آن خواستار رسیدن به توافق با جامعه جهانی است اما درعین حال از نظر سیاسی در موقعیتی قرار گرفته که توانایی رسیدن به این توافق را نیز به راحتی ندارد.
* یادداشت شفاهی
سایت ملی – مذهبی محلی برای بیان دیدگاههای گوناگون است
