ملی مذهبی _ در حالی که قدرت‌های غربی پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را برای طرح در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توزیع کردهاند، مقامات جمهوری اسلامی در تلاش هستند تا مانع از تصویب آن شوند.
در آستانه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رابطه با صدور قطعنامه علیه ایران، عباس عراقچی بار دیگر هشدار داد تصویب این قطعنامه تعاملات بین تهران و آژانس را “تضعیف و مختل” خواهد کرد.
جلسه شورای حکام روز پنج‌شنبه اول آذر در مقر این سازمان در وین برگزار می‌شود و قرار است در مورد قطعنامه پیشنهادی آلمان، بریتانیا، فرانسه و آمریکا که در آن جمهوری اسلامی به عدم همکاری با آژانس و ناظران این سازمان متهم شده، رأی‌گیری شود.
کاظم غریب‌آبادی، معاون سازمان انرژی اتمی ایران روز چهارشنبه ۲۰ نوامبر (۳۰ آبان) تهدید کرد که ایران آماده «پاسخ قاطع و فوری» به تصویب قطعنامه آماده‌شده توسط سه قدرت اروپایی است.
آقای غریب‌آبادی گفت که رافائل گروسی، مدیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سفر خود به تهران «دست خالی به وین برنگشت»، اما «علیرغم تاکید مدیرکل آژانس بر ضرورت عدم تخریب این فضای تعاملی و چندین نوبت گفتگوی وی با سه کشور اروپایی برای بازداشتن آنها از تقابل، این کشورها مسیر دیگری را در پیش گرفتند و در جای دبیرخانه آژانس نشستند و ژست مدعی به خود گرفتند.»
وی اضافه کرد: «از قبل به صراحت گفتیم که در صورت تصویب قطعنامه، پاسخ قاطع و فوری به آن خواهیم داد و سازمان انرژی اتمی آماده اجرای تصمیم متخذه در همان ساعت تصویب است».
پیش از این رسانه‌های غربی گزارش داده بودند که ایران در جریان سفر رافائل گروسی به تهران پیشنهاد کرده است که در ازای «متوقف کردن افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد»، قدرت‌های غربی از فشار برای تصویب قطعنامه در جلسه این هفته ۳۵ کشور عضو شورای حکام دست بردارند.
با این حال کشورهای موسوم به «تروئیکای اروپایی» این پیشنهاد را رد کردهاند، زیرا از عدم همکاری ایران با بازرسان آژانس در مسائل پادمانی (شامل فعالیت‌های هستهای گذشته در سه سایت اعلام‌نشده) ناراضی هستند.
همزمان عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران نیز تلاش‌های دیپلماتیک خود را برای جلوگیری از تصویب قطعنامه شدت بخشیده است.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، وی چهارشنبه شب در تماس با وزرای خارجه تعدادی از کشورهای عضو شورای حکام تهیه قطعنامه را «ناموجه» خوانده و از آنها خواسته است «با تحرکات سه کشور اروپایی مخالفت کنند».
بنا بر این گزارش آقای عراقچی در تماس با وزرای خارجه کشورهای برزیل، آفریقای جنوبی، بنگلادش، الجزایر، بورکینافاسو، پاکستان و فرانسه اقدام به تهیه پیش‌نویس قطعنامه را «غیرسازنده» عنوان کرده و گفته است: «تحرکات ناصواب سه کشور اروپایی برای صدور قطعنامه علیه ایران صرفا موجب تضعیف و اختلال در فرآیندهای تعامل‌گرایانه بین آژانس و ایران خواهد شد.»
منابع دیپلماتیک پیش از این گزارش داده بودند که کشورهای به طور رسمی قطعنامه جدیدی را در انتقاد از عدم همکاری هستهای ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند.
پیش‌نویس قطعنامه‌ای که بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایالات متحده از آن حمایت می‌کنند، علاوه بر محکوم کردن ایران وظیفه‌ای را برای صدور «گزارش جامع» درباره فعالیت‌های هستهای ایران به دبیرکل آژانس محول خواهد کرد.
دیپلمات‌ها در شورای حکام گفته‌اند هدف از این اقدام آن است که ایران تحت فشار قرار گیرد تا به میز مذاکره بازگردد و در مورد محدودیت‌های جدید بر فعالیت‌های هستهای خود توافق کند.
به گزارش رسانه‌های داخلی وزیر خارجه ایران در گفت‌وگوی تلفنی با وزیران خارجه شماری از کشورهای عضو شورای حکام آژانس از جمله برزیل، آفریقای جنوبی، بنگلادش، الجزایر، بورکینافاسو و پاکستان اقدام سه کشور اروپایی را “تحرکات ناصواب” خوانده و خواستار مخالفت آنها با تصویب این قطعنامه شد.
در همین حال کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزیر خارجه نیز هشدار داد تهران در صورت تصویب این قطعنامه، تهران “پاسخ قاطع و فوری” به آن خواهد داد و “سازمان انرژی اتمی آماده اجرای تصمیم متخذه در همان ساعت تصویب است.”
غریب‌آبادی با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی “اکس” (توییتر سابق) با اشاره به سفر اخیر دبیرکل آژانس به تهران نوشت، او “با دست خالی به وین برنگشت.”
غریب‌آبادی با انتقاد شدید از سه کشور اروپایی، آنها را متهم کرد که به رغم “چندین گفت‌وگوی گروسی برای بازداشتن آنها از تقابل”، پاریس، لندن و برلین به جای آن “مسیر دیگری را در پیش گرفتند و در جای دبیرخانه آژانس نشستند و ژست مدعی به خود گرفتند.”
رافائل گروسی پس از بازگشت از تهران در گزارشی به کشورهای عضو اعلام کرده بود ایران اقداماتی را برای توقف ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد انجام داده و پذیرفته است تا “افزایش ذخایر غنی‌سازی بیش از ۶۰ درصد را متوقف کند.”
او روز چهارشنبه ۳۰ آبان با استقبال از گام “ملموس” ایران اضافه کرده بود این توافق دستاورد سفر هفته پیش او به تهران است.
در قطعنامه کشورهای اروپایی از مدیرکل آژانس خواسته شده تا علاوه بر گزارش‌های فصلی، گزارش جامعی را درباره فعالیت‌های هستهای جمهوری اسلامی “حداکثر تا بهار سال آینده” تهیه کند که حاوی جزئیات بیشتر است و بر حوزه‌های مورد اختلاف با تهران از جمله در رابطه با کشف ذرات اورانیوم در سایت‌های اعلام‌نشده تمرکز دارد.
به گفته ناظران سیاسی صدور قطعنامه شدید‌اللحن از سوی آژانس می‌تواند مقدمات فعال‌کردن مکانسیم ماشه را فراهم کند. این سازوکار حقوقی می‌تواند در نهایت به بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی منجر شود.
منابع دیپلماتیک می‌گویند هدف دولت‌های اروپایی با تصویب این قطعنامه وادار کردن جمهوری اسلامی برای بازگشت به میز مذاکره و پذیرش محدودیت‌های جدید در ارتباط با فعالیت‌های هستهای خود در ازای لغو تحریم‌هاست؛ محدودیت‌هایی که در مقایسه با توافق هستهای ۲۰۱۵ موسوم به برجام، کمتر خواهند بود.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، در سال ۲۰۱۸ ایالات متحده را از برجام خارج کرد و به این ترتیب این توافق از هم پاشید. پس از روی کار آمدن دولت جو بایدن، مذاکرات برای احیای برجام به نتیجه نرسید و در این میان بنا بر گزارش‌های آژانس، جمهوری اسلامی برنامه هستهای خود را توسعه داده و ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد خود را نیز افزایش بخشیده است.نشست کنونی شورای حکام آخرین نشست فصلی این نهاد تا پیش از روی کار آمدن ترامپ به شمار می‌رود.
رئیس‌جمهور بعدی آمریکا هنوز مشخص نکرده چه رویکردی در قبال مذاکرات جدید احتمالی با تهران در پیش خواهد گرفت. ترامپ در زمان انتخابات پس از انداختن رأی خود به صندوق، در مصاحبه با خبرنگاران گفته بود آمریکا به دنبال “آسیب‌رساندن” به ایران نیست اما “این کشور نباید بمب اتمی داشته باشد.”
این در شرایطی است که ایران در ماه‌های اخیر ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را افزایش داده و به بیش از ۳۲ برابر حد تعیین‌شده در برجام رسانده است.
طبق گزارش تهیه شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ذخایر این اورانیوم تا تاریخ ۲۶ اکتبر (۵ آبان) به ۶۶۰۴.۴ کیلوگرم رسید که افزایشی برابر ۸۵۲.۶ کیلوگرم از زمان گزارش سه‌ماهه قبلی در ماه اوت را نشان می‌دهد.تهران همواره بر این نکته تأکید می‌کند که برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً برای اهداف صلح‌آمیز است. با این وجود مقامات جمهوری اسلامی در ماه‌های اخیر هشدار داده‌اند که در صورت مواجهه با «تهدیدی وجودی» ممکن است دکترین هستهای خود را بازبینی کنند.
