ملی مذهبی _ ایران پس از کشته‌شدن مهسا امینی در بازداشتگاه ارشاد، صحنه اعتراضات گسترده و بستر وقایع گوناگونی بوده است. گستردگی و مدت اعتراضات در چند دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. براساس گزارش ها تنها تا آخر پاییز سال 1401 بیش از ۴۹۰ نود معترض شامل ۶۸ کودک در جریان این اعتراضات کشته و تخمین زده می‌شود که ۱۸۲۶۲ نفر بازداشت شده‌اند. هم چنین در همان پاییز اعتراضات جمهوری اسلامی دست به اجرای احکام اعدام صادره برای دو تن از معترضان تنها در فاصله چند روز زد. این اعدام‌ها با واکنش‌های گسترده بین‌المللی روبرو شده است.
آن چه در ادامه می آید روزشماری اجمالی از روند وقایع در پاییز سال 1401 و روزهای پس از مرگ مشکوک مهسا امینی در بازداشتگاه پلیس است؛
۱۳ سپتامبر/ ۲۲ شهریور: مهسا امینی توسط گشت ارشاد در تهران بازداشت شد.
۱۶ سپتامبر/۲۵ شهریور: مهسا امینی پس از رفتن به کما جان باخت. مقامات اعلام کردند دچار حمله قلبی شده است. خانواده او هرگونه مشکل قبلی را انکار کردند. پدرش بعدا گفت که پاهای دخترش کبود بوده است و پلیس را مسئول مرگ او دانست. آقای ابراهیم رئیسی، رییس جمهوری خواستار تحقیق و تفحص شد. اعتراضات در شبکه‌های اجتماعی و خیابان‌ها آغاز شد.
۱۶ سپتامبر/۲۵ شهریور: جرقه اولین اعتراضات در دو شهر تهران و رشت زده شد. در عصر روز جمعه و در برابر بیمارستان کسری و محل بستری بودن مهسا امینی ده ها شهروند تجمع کردند و مورد ضرب و شتم و بازداشت پلیس قرار گرفتند. این تجمع زیر فشار شدید تا پاسی از شب ادامه داشت.
در همان شب و در شهر رشت، در میدان شهرداری این شهر صدها نفر تجمع کردند و به سر دادن شعار پرداختند. سرکوب معترضان از همان شب شروع شد و بعدتر این شهر را به یکی از کانون های اعتراضات نیز تبدیل کرد.
همزمان با این دو اعتراض اول هشتگ #مهسا_امینی شبکه های اجتماعی را در نوردید و رکوردی در تویتر از خود به جا گذاشت که هنوز نیز شکسته نشده است.
۱۷ سپتامبر/۲۶ شهریور: تظاهرات در مراسم تشییع پیکر مهسا امینی در سقز، زادگاه او در کردستان آغاز شد. نیروهای امنیتی گاز اشک آور شلیک کردند. تظاهرات به مرکز این شهر کشیده شد. مردم شعار «مرگ بر دیکتاتور» سردادند و برخی از زنان روسری خود را از سر برداشتند.
تظاهرات در مراسم تشییع پیکر مهسا امینی در سقز، زادگاه او در کردستان آغاز شد. نیروهای امنیتی گاز اشک آور شلیک کردند. تظاهرات به مرکز این شهر کشیده شد. مردم شعار «مرگ بر دیکتاتور» سردادند و برخی از زنان روسری خود را از سر برداشتند.
۱۸ سپتامبر/ ۲۷ شهریور: تظاهرات گسترده شد. صدها نفر در اطراف دانشگاه تهران تجمع کردند و فریاد «زن، زندگی، آزادی» سر دادند.تظاهرات گسترده شد. صدها نفر در اطراف دانشگاه تهران تجمع کردند و فریاد «زن، زندگی، آزادی» سر دادند.
۱۹ سپتامبر/۲۸ شهریور: اعتراضات در رشت، مشهد، اصفهان و تهران تشدید شد. نیروهای امنیتی و تظاهرکنندگان با هم درگیر شدند.اعتراضات در رشت، مشهد، اصفهان و تهران تشدید شد. نیروهای امنیتی و تظاهرکنندگان با هم درگیر شدند.
۲۱ سپتامبر/۳۰ شهریور: جمهوری اسلامی دسترسی به اینستاگرام و واتس‌اپ را محدود کرد. منابع رسمی هشت کشته در این ناآرامی‌ها را تایید کردند.
۲۲ سپتامبر/۳۱ شهریور: اعتراضات گسترده در تهران و شهرهای دیگر؛ آمریکا گشت ارشاد را تحریم کرد.معترضان در تهران و چند شهرهای دیگر، کلانتری‌ها و خودروها را به آتش کشیدند. آقای رئیسی اعلام کرد «آشوب» غیرقابل قبول است. امریکا گشت ارشاد تهران را تحریم کرد.
۲۴ سپتامبر/۲ مهر: حمله سپاه پاسداران به چند پایگاه گروه‌های شبه نظامی در کردستان عراق
پس از متهم کردن مخالفان مسلح به دست داشتن در ناآرامی‌ها، سپاه پاسداران اولین حمله از چندین حمله را به پایگاه‌های گروه‌های شبه نظامی در منطقه کردستان شمال عراق انجام داد.
۲۷ سپتامبر/۵ مهر: درگیری نیروهای امنیتی و معترضان در ده‌ها شهر
درگیری نیروهای امنیتی و معترضان در ده‌ها شهر ادامه پیدا کرد. علیرغم سرکوب‌ها، رسانه‌های اجتماعی از داخل ایران همچنان معترضان را در حال سردادن شعار «زن، زندگی، آزادی» و سوزاندن روسری‌هایشان به نمایش می‌گذاشتند.
۳۰ سپتامبر/۸ مهر: کشتار زاهدان
در مرگبارترین روز از زمان آغاز اعتراضات، عفو بین‌الملل گفت که نیروهای امنیتی ۶۶ نفر از جمله کودکان را در جنوب شرقی شهر زاهدان در جریان سرکوب پس از نماز جمعه کشته‌اند. مولوی عبدالحمید، امام جمعه زاهدان بعدتر آمار کشته‌شدگان را نزدیک به ۹۰ نفر اعلام کرد.
۱ اکتبر / ۹ مهر : حمله به دانشگاه شریف
در این روز نیروهای امنیتی به همراه لباس شخصی ها و بسیج دانشجویی از ساعت ۵ عصر دست به حمله گسترده به دانشگاه شریف زدند. پس از این حملات بود که ده ها دانشجو شریف بازداشت شدند و اساتید حامی دانشجویان نیز مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.
۳اکتبر/۱۱ مهر: اولین اظهارنظر علی خامنه‌ای درباره اعتراضات
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در اولین اظهارنظر خود در مورد ناآرامی‌ها از نیروهای امنیتی حمایت کرد. او گفت که مرگ مهسا امینی «درگذشت دختر جوان دل ما را هم سوزاند» و آن را «حادثه‌ای تلخ» خواند که توسط دشمنان ایران برانگیخته شده است. ایرانیان در چندین شهر با سرپیچی از هشدار او، شعار دادند «جمهوری اسلامی نمی خوایم، نمی‌خوایم» و «مرگ بر خامنه‌ای».
۷ اکتبر/۱۵ مهر: تکذیب مرگ سارینا اسماعیل‌زاده به دست نیروهای امنیتی توسط مقامات جمهوی اسلامی
مقامات گزارش‌هایی که اعلام می‌کرد نیروهای امنیتی سارینا اسماعیل‌زاده، دختر ۱۶ ساله را کشته و بعد عنوان کرده‌اند او خودکشی کرده است را تکذیب کردند. این دومین بار در یک هفته است که می‌گویند یک دختر نوجوان براثر سقوط از پشت بام جان خود را از دست داده است. گزارش پزشکی قانونی مرگ مهسا امینی براثر ضربات وارده به سر و دست و پا در حین بازداشت را تکذیب کرد و مرگ او را به بیماری زمینه‌ای مرتبط دانست.
۱۰ اکتبر/۱۸ مهر: اعتراضات کارگران بخش انرژی ایران؛ گزارش‌ها از تیراندازی‌های مرگبار ماموران امنیتی به سوی معترضان در سنندج
براساس گزارش‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، کارگران پالایشگاه نفت آبادان، کنگان و پتروشیمی بوشهر تظاهرات کردند. اعتراض‌ها به بخش انرژی ایران سرایت کرد.
۱۵ اکتبر/۲۳ مهر: آتش‌سوزی در زندان اوین
آتش‌سوزی در زندان اوین تهران، جایی که بسیاری از زندانیان سیاسی و دوتابعیتی در آن نگهداری می‌شوند، رخ داد. شاهدان از شنیدن صدای تیراندازی خبر دادند. قوه قضاییه جمهوری اسلامی بعدا گفت که هشت نفر در ایران ناآرامی‌ها جان باختند.
۱۹ اکتبر/۲۷ مهر: االناز رکابی، سنگنورد ایرانی که در جریان فینال مسابقات قهرمانی سنگ‌نوردی آسیا در کره جنوبی بدون حجاب ظاهر شد، به تهران بازگشت.
الناز رکابی، سنگنورد ایرانی که در فینال مسابقات قهرمانی آسیا بدون حجاب حاضر شد و از معترضان حمایت کرد، به تهران بازگشت. او گفت ناخواسته بدون حجاب در مسابقه شرکت کرده است.
۲۲ اکتبر/۳۰ مهر: راهپیمایی بزرگ برلین؛ ده‌ها هزار نفر در تظاهرات ضد حکومت جمهوری اسلامی و همبستگی با معترضان داخل ایران شرکت کرده‌اند.
هشتاد هزار نفر در بزرگترین تظاهرات ایرانی‌های اروپا در برلینِ آلمان گردهم آمدند.
۲۶ اکتبر/۴ آبان: حمله به شاه‌چراغ و کشته‌شدن ۱۵ نفر
حمله به شاه چراغ در شیراز ۱۵ کشته برجای گذاشت. دولت اسلامی مسئولیت آن را برعهده گرفت.
۲۹ اکتبر/۷ آبان: فرمانده سپاه به معترضان هشدار داد که به خیابان نیایند.
حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران: «شرارت را پایان دهید. امروز روز پایان اغتشاشات است دیگر به خیابان نیایید. از جان ملت چه می‌خواهید.»معترضان اهمیتی نداده و به خیابان آمدند.
۳۱ اکتبر/۹ آبان: تسنیم: حدود هزار نفر به دلیل ناآرامی‌ها در تهران با محاکمه عمومی رو‌به‌رو خواهند شد؛ اعتراضات ایران؛ کانادا ۶ فرد و نهاد از جمله نیروی انتظامی را تحریم کرد.
کانادا چهار فرد و دو نهاد جمهوری اسلامی را به فهرست تحریم‌های خود اضافه کرد. ملانی جونی، وزیر امور خارجه کانادا در بیانیه‌ای اعلام کرد که این تحریم‌ها در پاسخ به سرکوب گسترده دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی علیه معترضان اجرایی می‌شود.در این فهرست نام نیروی انتظامی، جامعه المصطفی، حسن رحیمی فرمانده نیروی انتظامی تهران و همچنین معاون قضایی دو استان خراسان شمالی و مازنداران در در این فهرست دیده می‌شوند.در بیانیه وزارت خارجه کانادا آمده است که نیروی انتظامی به دلیل سرکوب مرگبار معترضان و بازداشت‌های خودسرانه و همچنین جامعه المصطفی به دلیل ترویج ایدئولوژی خود در خارج از ایران و عضوگیری جنگجویان خارجی تحریم شده‌اند.
۲ نوامبر/۱۱ آبان: جلسه شورای امنیت درباره ایران؛ آمریکا از معترضان حمایت کرد، روسیه به نفع جمهوری اسلامی موضع گرفت.
جلسه غیررسمی شورای امنیت سازمان ملل که آمریکا و آلبانی درخواست برگزاری آن را برای بررسی سرکوب اعتراض‌ها در ایران داده بودند روز چهارشنبه برگزار شد.در این جلسه جاوید رحمان، نماینده ویژه سازمان ملل در امور ایران، شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل و نازنین بنیادی، بازیگر سخنرانی کردند.
۳ نوامبر/ ۱۲ آبان: از تجمع گسترده معترضان در چهلم کشته شده‌ها تا وضعیت بحرانی در کرج؛ یک روحانی در یکی از مساجد شیعیان در زاهدان، شهری که بیشتر مسلمانان آن سنی هستند، به ضرب گلوله کشته شد.
ویدیوهای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی حاکی از حضور گسترده مردم معترض در کرج بود. تصاویر از سیل معترضان در اتوبان کرج حکایت داشت.همچنین مردم معترض با حمله به یک کیوسک پلیس در حصارک کرج آن را آتش زدند. در ویدیویی دیگر مردم یک خودرو نیروهای امنیتی را واژگون و آن را به آتش کشیدند.تجمع‌های اعتراضی در پی مراسم چهلمین روز کشته شدن حدیث نجفی، از جانباختگان در اعتراضات جاری در بهشت سکینه کرج شکل گرفت و سپس گسترش یافت.
۹ نوامبر/۱۸ آبان: ویدئوها نشان می‌دهد که تیم واترپلو ایران سرود ملی را نخواندند. معترضان این اقدام را آخرین نمایش حمایت ورزشکاران ایرانی از تظاهرات می‌دانند.
پس از اینکه سپاه پاسداران به ریاض گفت که رسانه‌های خود را کنترل کند، وزیر اطلاعات ایران به عربستان سعودی هشدار داد که هیچ تضمینی برای ادامه «صبر استراتژیک» تهران وجود ندارد.
۱۱ نوامبر/ ۲۰ آبان: تجمع هزاران نفر در زاهدان در اعتراض به کشتار ۸ مهر در این شهر
پس از سخنرانی مولوی عبدالحمید، امام جمعه زاهدان در مراسم نماز جمعه این شهر هزاران نفر در اعتراض به کشتار روز ۸ مهر در این شهر تجمع کردند.
۱۴ نوامبر/۲۳ آبان: رئیس جمهوری فرانسه اعتراضات ایران را «انقلاب» توصیف کرد؛ اعتراضات در ایران؛ اتحادیه اروپا ۲۹ فرد و سه نهاد را به فهرست تحریم‌های حقوق بشری اضافه کرد.
امانوئل ماکرون، رییس جمهوری فرانسه، اعتراضات ایران را «انقلاب» توصیف کرد و گفت که سرکوب، دستیابی به توافق بر سر احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران را قدرت‌های جهانی را دشوارتر می‌کند. اتحادیه اروپا تحریم‌ها علیه مقامات و سازمان‌های ایرانی را تشدید می‌کند.سپاه پاسداران به پایگاه‌های شبه نظامیان کرد ایرانی در عراق حمله کرد، مقامات اعلام کردند حداقل دو نفر در کشته شدند.
۱۶ نوامبر/ ۲۵ آبان: کشته‌شدن چند نفر در ایذه خوزستان؛رسانه‌های حکومتی: تروریست‌ها مردم را به رگبار بستند.
چهارشنبه شب یکی از «مرگبارترین» شب‌های اعتراضی بود. اعتراضات در چندین شهر ادامه داشت و دست‌کم در ایذه و اصفهان به کشته‌شدن تعدادی از معترضان و «نیروهای امنیتی» انجامید.
۱۷ نوامبر/ ۲۶ آبان: وزارت خارجه اسرائیل و سرویس‌های اطلاعاتی غربی را به برنامه‌ریزی برای تجزیه ایران و آغاز جنگ داخلی متهم کرد؛ واکنش‌های گسترده به کشته شدن کیان پیرفلک، کودکی ایذه‌ای.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، اسرائیل و سرویس‌های اطلاعاتی غربی را به برنامه‌ریزی برای تجزیه ایران و آغاز جنگ داخلی متهم کرد و گفت که ایرانی «لیبی یا سودان نیست».
۲۰ نوامبر/ ۲۹ آبان: ادامه اعتراض‌ها در شهرهای کردنشین؛ هنگامه قاضیانی بازداشت شد، حاج صفی با «خدای رنگین کمان» شروع کرد.
اعتراض‌های در شهرهای کردنشین شدت بیشتری گرفت؛ به‌طوری که مهاباد یکی از شهرهای کردنشین استان آذربایجان غربی شب نا آرامی را سپری کرد. شماری از شاهدان گفتند با تاریک شدن هوا، صدای ممتد تیراندازی را شنیدند و برق برخی از نقاط شهر قطع شده بود.
۲۱ نوامبر/ ۳۰ آبان: رئیس سازمان ضد اطلاعات ارتش اسرائیل اعتراضات ایران را درحال تبدیل شدن به یک خیزش مردمی دانست.
رئیس سازمان ضد اطلاعات ارتش اسرائیل گفت که اعتراضات در حال تبدیل شدن به یک خیزش مردمی است، اما در حال حاضر «خطر واقعی» برای بقای جمهوری اسلامی نمی‌بیند.
۲۲ نوامبر/ ۱ آذر: کمیساریای عالی حقوق بشر از کشته شدن بیش از ۳۰۰ نفر در اعتراضات جاری ایران خبر داد.
کمیساری عالی حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد بیش از ۳۰۰ نفر در اعتراضات جاری ایران کشته شده‌اند که بیش از ۴۰ نفر از آنها کودک بوده‌اند. این سازمان همچنین اعلام کرد که ۱۴ هزار نفر ستگیر شده‌اند.
۲۴ نوامبر/۳ آذر: قطعنامه حقوق بشری علیه جمهوری اسلامی در سازمان ملل رای آورد؛ رای مثبت اعضا به تشکیل کمیته حقیقت یاب
شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد به تشکیل یک کمیته حقیقت‌یاب مستقل بین‌المللی در مورد سرکوب مرگبار اعتراضات در ایران رای داد. جمهوری اسلامی اعلام کرد که با این کمیته همکاری نخواهد کرد و آن را سیاسی خواند.
۲۶ نوامبر/ ۵ آذر: تمجید علی خامنه‌ای از نیروهای بسیج در سرکوب معترضان
آقای خامنه‌ای از نیروهای بسیجی تمجدید کرد. به گفته او آنها جان خود را برای محافظت از مردم در برابر «آشوبگران» فدا کردند. خبرگزاری هرانا می‌گوید که ۴۴۸ معترض از جمله ۶۳ کودک و ۵۷ تن از نیروهای امنیتی کشته شده‌اند.
۲۷ نوامبر/۶ آذر: خواهرزاده علی خامنه‌ای، فعال حقوق بشر خواهان قطع روابط دولت‌های خارجی با تهران شد.
فریده مرادخانی، خواهرزاده علی خامنه‌ای رهبر ایران با انتشار ویدیویی خواهان قطع روابط دولت‌های خارجی با تهران شد
۴ دسامبر/ ۱۳ آذر: دادستان کل ایران: گشت ارشاد از همان جایی که در گذشته تأسیس شد از همانجا نیز تعطیل شد.
محمدجعفر منتظری، دادستان کل ایران در مورد تعطیلی گشت ارشاد گفت: «گشت ارشاد ربطی به قوه قضائیه ندارد و از همان جایی که در گذشته تأسیس شد از همانجا نیز تعطیل شد. البته قوه قضائیه نظارت‌های خود را بر کنش‌های رفتاری در سطح جامعه ادامه می‌دهد.»
۷ دسامبر/ ۱۶ آذر: خواهر علی خامنه‌ای: برادرم گوش شنوایی ندارد و راه خمینی را در سرکوب و کشتار مردم بی‌گناه ادامه می‌دهد.
بدری حسینی خامنه‌ای، خواهر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی سرکوب‌ها را محکوم کرد و از سپاه خواست که سلاح‌های خود را زمین بگذارند.
۸ دسامبر/ ۱۷ آذر: اعدام محسن شکاری؛ جمهوری اسلامی نخستین معترض را اعدام کرد.
جمهوری اسلامی، محسن شکاری جوان ۲۳ سالهای که به جرم مجروح کردن یک مامور امنیتی با چاقو و مسدود کردن یکی از خیابان‌های تهران محکوم شده بود، حلق آویز کرد.
۱۲ دسامبر/۲۱ آذر: اعدام مجیدرضا رهنورد در ملا عام؛ جمهوری اسلامی دومین معترض را اعدام کرد.
قوه قضائیه از اعدام مجیدرضا رهنورد در مشهد و در ملا عام به اتهام محاربه و قتل دو بسیجی خبر داد
